techniek
van de
fusie
RAAD
FU5 IE,
X£1D-
37
mr. j. g. zwierenberg
inhouden, dat de leden van de fusioneren
de verenigingen zonder meer lid zouden
zijn van de nieuwe combinatie.
De behoefte aan een dergelijke regeling is
vanzelfsprekend voor de wetgever niet
onopgemerkt gebleven. Bij het ontwerpen
van een nieuw burgerlijk wetboek is in
eerste aanleg dan ook een bepaling opge
nomen, die de fusie tot een eigen rechtsfi
guur zou maken. Bij de behandeling van
het ontwerp is deze bepaling echter weer
geschrapt.
Allereerst kwam men tot de overtuiging,
dat één enkele bepaling onvoldoende was
om de ingewikkelde en veel omvattende
materie van de fusie te regelen.
Sinds het verschijnen van het eerste be
richt over de fusie tussen de Centrale
Banken te Utrecht en Eindhoven is in
vrijwel iedere uitgave van dit blad in
meerdere of mindere mate het onderwerp
„fusie" behandeld.
Aan de vele aan een fusie verbonden
aspecten is uitvoerig aandacht besteed,
waarbij vanzelfsprekend het zwaartepunt
is komen te liggen op de organisatorische
kant. De wijze waarop een fusie juridisch
wordt afgewikkeld daarentegen is hierbij
slechts zijdelings en alleen voor zover
nodig voor een juiste besluitvorming be
handeld. Natuurlijk is dit niet onbegrijpe
lijk. Uiteindelijk is de juridische afwer
king voor het overgrote deel niet anders
dan een stuk techniek om een gesteld doel
te bereiken, welke ligt op het terrein van
de uitvoering.
Nu echter de fusie tussen de beide Centra
le Banken ook juridisch zijn afronding
heeft gekregen en een niet gering aantal
banken zich voor de vraag geplaatst ziet
of ook door hen een fusie in overweging
moet worden genomen en andere deze
vraag zelfs al bevestigend hebben beant
woord, lijkt het nuttig ook de juridische
vorm van een fusie eens nader te belich
ten.
Waar een fusie tussen ondernemingen in
het algemeen vrijwel dagelijks voorkomt
en een verschijnsel is, dat uit de huidige
maatschappij nauwelijks nog weg te den
ken is, zal het velen wellicht vreemd
voorkomen, dat in de Nederlandse wetge
ving geen regeling voorkomt, waardoor
fusie tot een juridisch begrip wordt ge
maakt.
Wanneer over fusie wordt gesproken, be
tekent dit dus altijd een samenwerking in
enigerlei vorm in economische zin. In
juridische zin zou hiervan sprake zijn
indien in de wetgeving, bijvoorbeeld in de
regels met betrekking tot verenigingen, de
mogelijkheid was geopend om door middel
van een besluit van een algemene verga
dering twee bedrijven met alle rechten en
verplichtingen samen te voegen. Een der
gelijk besluit zou dan ook moeten kunnen
Bovendien worden ook in E.E.G.-verband
gedachten ontwikkeld om de fusie tot een
juridisch feit te maken. Dit kan worden
vergeleken met de procedure, die zich
heeft voltrokken ten aanzien van de be
sloten vennootschap en die geleid heeft tot
het verschijnen van de Europese richtlij
nen. In verband hiermede werd het onge
wenst geacht op de ontwikkeling vooruit
te lopen en thans nog niet met een
Nederlandse wetgeving op dit punt te
komen.
Een en ander betekent echter wel, dat
vooralsnog een fusie niet op eenvoudige
wijze - althans niet in juridische zin -
kan worden bereikt, omdat gebruik ge
maakt zal moeten worden van thans wel
bekende rechtsfiguren. Dit houdt in, dat
twee rechtspersonen een volledig samen
gaan slechts kunnen effectueren doordat
de algemene vergadering van één van
beide tot ontbinding besluit en al haar
vermogensbestanddelen aan de fusiepart
ner overdraagt dan wel doordat beiden tot
ontbinding besluiten en hun bedrijf over
dragen aan een nieuwe rechtspersoon,
welke zij samen hebben opgericht. Hierbij
zal ieder vermogensbestanddeel afzonder
lijk en op de daarvoor juridisch voorge
schreven wijze overgedragen moeten wor
den. Zo zal onroerend goed overeenkom
stig de wettelijke voorschriften slechts
overgedragen kunnen worden bij notariële
akte, terwijl vorderingen niet anders kun
nen worden overgedragen dan door mid
del van een akte van cessie. Daarnaast
dient niet te worden vergeten, dat voor de
overdracht van de bestanddelen, welke
voorkomen op de passief-zijde van de
balans, de medewerking van de crediteu
ren is vereist.
Uit het vorenstaande kan worden afgeleid,
dat een fusie tussen twee banken strikt
genomen kan worden bereikt door een
voorstel tot fusie slechts ter goedkeuring
voor te leggen aan de algemene vergade
ring van de ontbindende bank. Het over
nemen van vermogensbestanddelen door
de bank, die blijft voortbestaan, behoeft
immers niet de goedkeuring van de alge
mene vergadering.
De praktijk is natuurlijk anders. Een
bank zal vanzelfsprekend niet worden
ontbonden dan nadat voldoende waarbor
gen zijn geschapen, dat de belangen van
de leden ook in de nieuwe combinatie
naar behoren zijn behartigd, terwijl zij
het ook op prijs zal stellen dat de nieuwe
bank duidelijk zal functioneren voor het
gehele werkgebied, waar vroeger beide
banken actief waren.
Zo ligt het voor de hand, dat in de
beheerscolleges van de bank, die juridisch
blijft bestaan, personen zitting nemen uit
de colleges van de bank, die in ontbinding
treedt. Verder zal door de omschrijving
van het werkgebied en ook uit de naam
moeten blijken, dat thans voor het gehele
gebied één vergrote bank gaat optreden.
Deze voorzieningen kunnen echter alleen
worden getroffen door wijzigingen in sta
tuten en huishoudelijk reglement. Hier
door is het noodzakelijk, dat ook de
algemene vergadering van de bank, die
juridisch blijft voortbestaan, zijn oordeel
uitspreekt over de fusie.
Wanneer twee banken in beginsel hebben
besloten een fusie aan te gaan, blijkt het
soms een niet zo eenvoudig te beantwoor
den vraag, welke van beide een voorstel
tot onbinding aan haar algemene vergade
ring zal voorleggen.
Om hierover een weloverwogen beslissing
te kunnen nemen is het noodzakelijk een
duidelijke inzicht te hebben welke moge
lijkheden voorhanden zijn en wat de con
sequenties zijn van een ontbindingsbe-
sluit.
In een volgend artikel zal op deze punten
nader worden ingegaan.