eurodollarmarkt financieel overzicht 28 drs. h. visser Wanneer men over Eurodollarmarkt spreekt, bedoelt men daar veelal een internationale geldmarkt mee, waar direct opeisbare tegoeden en termijndeposito's luidende in dol lars worden verhandeld. Deze tegoeden en deposito's - dat is het karakteristieke van de Eurodollarmarkt - zijn in handen van niet- ingezetenen met betrekking tot de Verenigde Staten. De laatste jaren worden ook andere valuta's, met name de D-Mark en de Zwitserse Franc, op de internationale geldmarkt verhandeld en men spreekt dan ook wel van Eurovalutamarkt. Volledigheidshalve willen wij even het onderscheid aan stippen tussen de Eurodollarmarkt, de Eurokapitaalmarkt en de Europese Kapitaalmarkt. Met de Eurodollarmarkt duidt men de internationale kapitaalmarkt aan, waarop een emissie tegelijkertijd in een aantal Europese financiële centra plaatsvindt, waar de debiteuren veelal een hoge standing hebben en afkomstig zijn uit de gehele wereld, evenals de beleggers. Het totale bedrag aan openbare emissies op de Eurokapi taalmarkt bedroeg in 1971 een 3,4 miljard en hiervan 65 in dollars en 25 in Duitse Marken. De Amerikaanse bedrijven zijn een belangrijke categorie debiteuren, zij namen circa 1/3 deel van de emissies op. De Europese Kapitaalmarkt verkeert in feite nog in het embryonale stadium, zij moet de geïntegreerde kapitaal markt van de Lid-Staten der Europese Gemeenschap gaan vormen. Momenteel is de Europese Kapitaalmarkt niet anders dan de totaliteit van de zes afzonderlijke nationale kapitaalmarkten. Na de Tweede Wereldoorlog is de internationale handel zeer expansief toegenomen en zijn er steeds meer multinationale en internationaal georiënteerde onderne mingen ontstaan. Zij zijn vanwege hun karakter ertoe overgegaan een deel van hun gelden in internationale betaalmiddelen aan te houden. Gezien de centrale plaats van de Amerikaanse dollar in de internationale monetaire verhoudingen is het niet verwonderlijk dat bedrijven dol lars aanbieden. Zo kunt u het geval voorstellen dat een Nederlandse exporteur, die een vordering heeft op een Amerikaanse importeur het bedrag laat crediteren op een speciale dollarrekening die hij bij een bank heeft. Zie hier de geboorte van Eurodollars. De bank kan nu onder andere dit tegoed op de Eurodollarmarkt uitzetten. Vroeger werden deze deposito's op de Amerikaanse geldmarkt uitgezet, doch een groot aantal factoren hebben ertoe geleid, dat aan het eind van de vijftiger jaren een Europees werkgebied gekozen werd. Een tweetal factoren willen wij hier noemen. In Amerika kent men de zogenaamde Regulation Q, die alleen voor Amerikaanse banken in de Verenigde Staten geldt en die inhoudt dat het verboden is interest te vergoeden over direct opeisbare tegoeden - looptijd korter dan 30 dagen Bovendien omvat de regeling ook de bepaling met betrekking tot de maximaal toelaat bare interestpercentages voor termijndeposito's - loop tijd langer dan 30 dagen -. Deze Regulation Q geldt niet voor buitenlandse kantoren van Amerikaanse banken. Mede door deze maatregelen was het renteniveau in de jaren vijftig in de Verenigde Staten lager dan in Europa, hetgeen de bezitters van deposito's in dollars, zowel Amerikanen als niet-Amerikanen ertoe bracht hun te goeden elders te beleggen. Als tweede factor kan het toenemende buitenlandse aanbod van dollars ten gevolge van de betalingsbalanste korten van de Verenigde Staten genoemd worden. Gezien het lagere interestniveau in de Verenigde Staten richtte dit aanbod zich op Europa. De omvang van de Eurodollar markt werd eind 1971 door de Bank voor Internationale Betalingen te Bazel op 54 miljard geschat. Een belangrijk onderscheid tussen deze internationale geldmarkt en de nationale geldmarkt is, dat de eerst genoemde vrijwel vrij is van enige controle, waaraan de nationale geldmarkt wel is onderworpen. Enerzijds geeft dit een enorme mobiliteit en een snel aanpassingsvermo gen aan vraag- en aanbodvariaties, anderzijds kan dit reservoir van interest-gevoelig kapitaal een bedreiging vormen voor met name die landen, waarvan verwacht wordt dat ze te zijner tijd zullen gaan revalueren. In de afgelopen jaren hebben we kunnen con stateren dat bijvoorbeeld Duitsland ten tijde van revaluatiegeruchten onmiddellijk overspoeld werd met dollars, die voor een groot deel afkomstig waren van de Eurodollarmarkt. Zodoende kan men dus stellen, dat de Eurodollarmarkt soms in negatieve zin de stabiliteit van de wisselkoersen beïnvloedt. In tijden van grote druk op de stabiliteit van een valuta rest slechts het vrijgeven van de pariteit van de desbetreffende valuta. Wanneer er sprake is van lichte druk, kunnen een aantal maatregelen getroffen worden, die het vrije spel van de Eurodollar markt enigszins beperken. Zo heeft Duitsland de zoge naamde Bardepotpflicht ingesteld, die inhoudt, dat Duitse bedrijven thans de helft van het bedrag, dat in het buitenland wordt opgenomen bij de Bundesbank rente loos moeten aanhouden. Nederlandse maatregelen in deze zijn het verbod om interest te vergoeden over direct opvraagbare tegoeden in handen van niet-inge- zetenen en de regeling inzake een toegestaan gering netto buitenlands passief voor de banken in Nederland.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Raiffeisen Boerenleenbank' | 1972 | | pagina 30