openmarkt-politiek
kasreservepolitiek
17
Th
wisselmakelaars). Het wisseldisconto is het tarief, dat
geldt voor de bij De Nederlandsche Bank ter verdiscon
tering aangeboden wissels en schatkistpapier met een
resterende looptijd van maximaal 105 dagen, terwijl het
promessedisconto het tarief is voor de bij De Nederland
sche Bank ter verdiscontering aangeboden promessen.
Het promessedisconto, dat meestal V2 °/o boven het
niveau van het wisseldisconto ligt, heeft voor de geldne-
mers praktische betekenis. Vele banken koppelen namelijk
hun tarieven voor kredieten in rekening-courant aan de
hoogte van het promessedisconto.
Het tarief voor voorschotten in rekening-courant en be
leningen voor particulieren is weer 1 hoger dan het
promessedisconto. Dit tarief heeft, aangezien de Neder
landsche Bank nog slechts een gering aantal particuliere
cliënten heeft, weinig betekenis.
Het tarief voor anderen (banken en dergelijke) heeft
grote waarde voor de geldmarkt. Dit tarief vormt het pla
fond van de officiële daggeldrente, aangezien de banken
bij een hoger daggeldtarief voordeliger bij De Neder
landsche Bank kunnen lenen, zij het dat het bedrag dat
geleend kan worden gelimiteerd wordt door de toegestane
kredietfaciliteit bij De Nederlandsche Bank.
TARIEVEN BIJ DE NEDERLANDSCHE BANK
rente voor voor
schotten in rek.-crt.
en beleningen
wissel
disconto
promesse
disconto
1
particulieren
anderen
1969
4
aug.
6
7
8
7
1971
5
april
5V2
6V2
6V2
26
aug.
5V2
6
7
6
15
sept.
5
5V2
6V2
5V2
1972
6
jan.
4V2
5
6
5
2
maart
4
4V2
5V2
4V2
8
sept.
3
3V2
4V2
3V2
De motieven die ten grondslag liggen aan het voeren van
een discontopolitiek kunnen in een drietal categorieën
gerangschikt worden:
1. Om conjuncturele redenen kan het gewenst zijn, dat
de bestedingen toe- c.q. afnemen. De tarieven worden
dan verlaagd respectievelijk verhoogd in de verwach
ting dat de ondernemers hierop adequaat zullen
reageren.
2. Het officiële disconto wordt in het buitenland vaak
gezien als een representant van de geldmarkttarieven.
Is de discontovoet in vergelijk met het buitenland
hoog, dan is een toevloed van buitenlands kapitaal te
verwachten, uitgaande van de veronderstelling dat het
buitenland vertrouwen heeft in de gulden en dat het
allerlei belemmeringen bij het internationale kapitaal
verkeer kan overwinnen.
3. Een verandering van de tarieven kan ook een aanpas
sing aan de geldende tarieven op de geldmarkt inhou
den.
De tariefverlagingen in de laatste 2 jaar dienden, aldus
De Nederlandsche Bank, uitsluitend gezien te worden
tegen de achtergrond van de daling van de rente in het
buitenland, De Nederlandsche Bank wilde kennelijk onge
wenste kapitaalinvoer voorkomen. De jongste disconto
verlaging dient in het licht van de lage tarieven op de
geldmarkt te worden bezien: sedert 5 juli bedroeg het
officiële daggeldtarief slechts V2terwijl de kasgeldle
ningen met een looptijd van zes maanden rond de 2%
deden.
De discrepantie tussen deze tarieven en de tarieven bij
De Nederlandsche Bank werd te groot geacht. Hoewel
bij de toelichting op de tariefverlagingen nooit verband
gelegd werd met de conjuncturele ontwikkeling, zullen
deze verlagingen stellig mede het stimuleren van de
economie tot doel gehad hebben.
De openmarkt-politiek, waaronder verstaan wordt het
aan(ver)kopen door De Nederlandsche Bank van wissels,
schatkistpapier en vreemde valuta's met het doel de
geldmarkt te verkrappen respectievelijk te verruimen. De
aan- en verkoop van vreemde valuta's door de De Neder
landsche Bank in het kader van de openmarkt-politiek,
dient niet verward te worden met de aan- en verkoop van
vreemde valuta's op de Nederlandse valutamarkt door De
Nederlandsche Bank met het doel de wisselkoersen bin
nen de internationaal overeengekomen marge te houden.
Zodoende worden de sterkste fluctuaties in de geldmarkt
enigszins genivelleerd.
Vanaf september 1963 heeft het kasreservepercentage
steeds nihil bedragen. Krachtens de overeenkomst no
pens de kasreserve wordt de, kasreserve niet meer
gemotiveerd als een middel tot financiering van de
deviezenvoorraad van De Nederlandsche Bank, doch de
kasreserve wordt gehanteerd als een zuiver geldmarktin
strument naast de openmarkt-politiek. Onder de kasre
serve verstaat men het renteloze tegoed dat de banken
en de Postcheque- en Girodienst bij De Nederlandsche
Bank dienen aan te houden. Bij het vaststellen van het
bedrag worden de toevertrouwde korte gelden als basis
genomen. Op 6 september jl. werd bekendgemaakt, dat
De Nederlandsche Bank in verband met de excessieve
ruimte op de geldmarkt gebruik wil maken van de
kasreserve-regeling, eventueel aangevuld met openmarkt
operaties. Via de kasreservepolitiek zal als het ware een
bodem in de geldmarkt gelegd worden, terwijl de fluctua
ties via de openmarkt-politiek bestreden zullen worden.
Een kasreservepercentage van 2% betekent dat circa
650 miljoen afgeroomd wordt. Een deel van de resterende
liquiditeiten - begin september bedroeg het totale
tegoed, dat vrijwillig door de banken en de giro bij De
Nederlandsche Bank aangehouden werd, ongeveer 1,6
miljard - zal met behulp van openmarkt-papier gebon
den worden. Enerzijds wordt getracht de feitelijke geld
markttarieven meer in overeenstemming te brengen met
de officiële tarieven, anderzijds moet vermeden worden
