naar een evenwicht
andere mentaliteit noodzakelijk
Als sluitstuk van het rapport wordt een aantal beleidslij
nen opgenoemd, die gericht zijn op weloverwogen beper
kingen van de groei. De bevolking zal gestabiliseerd
dienen te worden, hetgeen inhoudt dat de geboortecijfers
en de sterftecijfers aan elkaar gelijk moeten worden. Dit
zal reeds voor 1975 het geval dienen te zijn. Voorts stellen
de samenstellers van het rapport, dat het industrieel
kapitaal op natuurlijke wijze tot 1990 mag toenemen,
waarna deze stroomgrootheid gestabiliseerd dient te
worden. Dit betekent, dat er alleen nog vervangingsinves
teringen mogen plaatsvinden. Wel zal het grondstoffen
verbruik voor 1975 tot 'A van de waarde in 1970
teruggebracht moeten worden. Hetzelfde cijfer geldt ook
voor de vervuiling per eenheid industriële- en landbouw-
produktie. Slaagt men hier niet in, dan zullen de vervui
ling, de afnemende natuurlijke hulpbronnen en de gerin
ger wordende hoeveelheid voedsel per hoofd van de
bevolking het voortbestaan van de mensheid in ernstige
mate bedreigen. Alleen anticiperende acties, die gericht
zijn op de oorzaken van de situatie - bevolkingsgroei en
groei van de industriële produktie en consumptie -
kunnen het gehele systeem in een evenwichtstoestand
brengen.
De kritiek op het rapport van de Club van Rome was niet
mis: er zou te weinig rekening gehouden zijn met
technologische correctie, het model was veel te alge
meen, het droeg een te Westers stempel, het was te
technocratisch. Van bepaalde zijde werd zelfs gesteld, dat
het rapport een poging was om het kapitalistische
systeem, dat met de ondergang bedreigd werd, te
redden.
Het rapport gaat inderdaad niet in op de sociale, sociaal-
psychologische en economische repercussies, die het
nieuwe systeem ongetwijfeld teweeg zal brengen.
Teneinde te voorkomen, dat er een definitieve schaarste
van bepaalde grondstoffen zal optreden, zal er overge
gaan moeten worden op een economisch stelsel van ver
gunningen en dergelijke. Naar het zich laat aanzien, zal
het prijsmechanisme dan belangrijk aan betekenis in
boeten. De economie zal dus nog meer geleid worden.
Voorts zal de economische ontwikkeling, waarin op den
duur geen plaats meer is voor een kwantitatieve groei
der industriële produktie in de ruimste zin des woords,
een geheel ander bestedingspatroon en een andere
mentaliteit te zien geven, want vrij algemeen wordt
aanvaard, dat de fase van de economische ontwikkeling
grote invloed heeft op het sociaal-psychologische kli
maat.
De laatste jaren valt reeds een tendens te bespeuren van
een andere mentaliteit, anders in de zin van andere
prioriteiten. De kwaliteit van het bestaan krijgt meer en
meer de aandacht.
De doelstelling van de economische groei zal binnen
korte tijd gewijzigd dienen te worden in het streven naar
kwalitatieve economische groei.
Het rapport van de Club van Rome heeft een ontwikke
ling gesignaleerd; indien de mensheid wil blijven voortbe
staan zal die ontwikkeling omgebogen moeten worden.