40 kwaliteitsgarantie contract en conflicten geen snelle groei in nederland over franchising gesproken dergelijke gegevens centraal te ver werken. Men moet daarbij bedenken, dat er in Nederland alleen in de horecasec- tor nog zo'n 17.000 één- en tweemans zaken bestaan. En datzelfde geldt voor bij voorbeeld de detailhandel. Er zijn in ons land nog ongeveer 75.000 detailhan delszaken waarin niet meer dan twee personen werken. Zij moeten persoonlijk alle werk verzetten dat zich in het bedrijf voordoet, tot in de kleinste details. Bij franchising ontstaat voor hen kans om veel werk centraal te laten verrichten en wel door specialisten: marktonder zoek, loonadministratie, statistiek enzo voort. Met name voor het kleine bedrijf opent een franchising-contract onge dachte nieuwe mogelijkheden. Uit het voorgaande blijkt voldoende dat deze vorm van samenwerking zich voor doet tussen bedrijven die werkzaam zijn op het gebied van de distributie: daar waar goederen of diensten aan de cliënten moeten worden afgezet. Zij is erop gericht die levering aan de cliënt te doen geschieden op een uniforme en goed geregelde manier, zodanig dat die uniforme manier van levering met alle daarbij behorende finesses - van de naam van de zaak tot aan de kleur van het pakpapier - in het denken van de afnemer samengroeit tot één geheel, dat voor hem een kwaliteitsgarantie inhoudt. Zoals gezegd is dat mogelijk, zowel bij de levering van goederen als in de dienstensector, zoals de horeca, de we reld van het toerisme of het bankwezen. En ook is die samenwerking mogelijk tussen - in vaktermen gezegd - opeenvol gende leden van de bedrijfskolom, zoals tussen een groot hotel en meerdere klei nere hotels. Het is bij franchising van groot belang dat in het contract de rechten en plichten van beide partijen nauwkeurig en ondubbelzinnig worden vastgelegd, vooral ook omdat men bij franchising een samenwerking op langere termijn beoogt. Dat exact vastleggen is blijkbaar bijzonder moeilijk. In de Verenigde Staten, zo werd door een studiecommissie vast gelegd, raakte bijna veertig procent van alle mensen die in de loop van een aantal jaren bij franchising waren be trokken, in juridische moeilijkheden ver wikkeld. Uiteraard wordt dat ten dele veroorzaakt door het feit, dat de econo mische omstandigheden zich in de loop van de jaren wijzigen. Er doen zich onvoorziene gebeurtenissen voor, de voorgespiegelde omzet kan tegenvallen, de bedrijfskosten kunnen onverwacht sterk stijgen. Dergelijke dingen kunnen in de loop van de jaren leiden tot menings verschillen en op den duur tot spanning of echte onenigheid tussen de contracte rende partijen. Ook kunnen meningsver schillen ontstaan over bij voorbeeld de kosten of de wenselijkheid van een be paalde reclamecampagne, over de nood zaak van bepaalde investeringen, of over de kwaliteit van de adviezen die de franchise-gever verschaft. Een voor de hand liggend geschilpunt kan ten slotte de vergoeding zijn, die de franchise-nemer aan zijn wederpartij moet betalen, te meer daar deze vergoeding jaarlijks te rugkeert. Die voordurende dreiging van menings verschillen heeft er in de V.S. toe geleid, dat men in diverse staten streeft naar een wettelijke regeling van de franchi sing; in Californië en New Jersey be staan dergelijke regelingen al. Dat zulke voorzieningen van belang zijn, blijkt uit een tweetal cijfers. Men mag aannemen dat op dit moment in de Verenigde Staten ongeveer 1400 franchise-gevers contrac ten hebben lopen met zo'n 600.000 fran- chise-nemers. Zij komen tegenwoordig voor in de meest uiteenlopende bedrijfs takken. Zal deze vorm van samenwerking nu ook in ons land van grote betekenis worden? De verwachtingen daarover lopen uiteen. Enerzijds kan men stellen dat de franchi sing aan de overkant van de oceaan door allerlei oorzaken is bevorderd, oor zaken die hier in Nederland niet aanwe zig zijn of in aanzienlijk mindere mate. De neiging om als zelfstandige franchise nemer een bedrijf te beginnen is in Amerika bevorderd door een omvangrij ke werkloosheid en ze is anderzijds niet afgeremd door voortreffelijke sociale voorzieningen zoals de werknemers in Nederland hebben, evenmin als door een strak prijsbeleid van overheidswege of door hoge vestigingseisen. Daar staat echter tegenover, dat heel veel kleinere bedrijven, die aan zichzelf overgelaten en zwak zijn, door de des kundige en specialistische leiding van een franchise-gever tot grotere presta ties en daardoor tot hogere winsten kunnen worden gebracht. Daar komt nog bij dat deze vorm van samenwerking kan worden gebruikt voor het bereiken van nogal uiteenlopende doeleinden. In het voorbeeld van de filialen van De Gruyter, die zelfstandig konden worden, was de franchising gericht op een blijvende sa nering van de bedrijven. Daarnaast kan een gezond bedrijf door middel van fran chising zich sneller en met minder kapi taal een groter aantal vestigingsplaatsen verwerven dan langs de weg van de „normale" oprichting van eigen leverings- punten. Die expansiegedachte lag ten grondslag aan de franchising van Jamin en van de HEMA. En een speciale vorm van expansie is ten slotte de marktpene- tratie: ziet een buitenlands bedrijf - zoals Holiday Inn of Wimpy - in Neder land uit naar franchise-houders, dan be tekent die uitbreiding tevens dat men binnendringt in een marktgebied dat tot dusver onbetreden terrein was. Ook die veelzijdigheid van de franchising kan er wel eens toe leiden dat het voorbeeld van de franchising in de V.S. in ons land grif navolging zal vinden. Het zal daarbij van groot belang zijn, dat daarvoor tijdig een wettelijk kader wordt geschapen.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Raiffeisen Boerenleenbank' | 1972 | | pagina 42