storting van de aandelen, waardoor het risico
dragend vermogen van de coöperatie zelf een
versterking ondergaat. De coöperatie kan voor
haar kredietwaardigheid stellig mede steunen op
deze potentiële verplichtingen tot volstorting, doch
er blijft in vergelijking met aanwezig risicodragend
vermogen een onzekerheidselement bestaan.
b. Het debiteurenrisico dat de coöperatie ten op
zichte van haar leden draagt in verband met de
latente verplichting van de leden om tot volstor
ting van aandelen over te gaan dan wel uit hoofde
van aansprakelijkheid voor dekking van verliezen,
kan worden opgeheven door de leden te verplich
ten een geblokkeerd tegoed bij de coöperatie te
doen aanhouden, voor de duur en de omvang van
hun latente verplichtingen. Voorwaarde om dit te
verwezenlijken is een beperkte leden-aansprake
lijkheid.
De saldi van de leden zullen juridisch achter
gesteld moeten zijn bij die van de saldi van niet-
leden, om de beoogde kredietwaardigheid van de
coöperatie te verhogen.
Het aanhouden van leden-saldi bij de coöperatie
is reeds een veel voorkomend verschijnsel. Het
komt in verschillende vormen en benamingen voor.
Deze vormen van leden-financiering vertegen
woordigen voor de coöperatie gewoonlijk credi-
teurensaldi. Zij hebben echter gemeen, dat zij wel
bijdragen tot de verhoging van de kredietwaardig
heid van de coöperatie, althans voor zover de
coöperatie bij geleden verliezen op deze fondsen
terug kan vallen. Dit laatste hangt nauw samen met
de mate waarin de houders van de tegoeden over
eenkomstig de statuten aansprakelijk zijn.
Ontbreekt de aansprakelijkheidsclaim dan zijn
de tegoeden als regel normale crediteurensaldi en
verminderen zij de kredietwaardigheid van de
coöperatie.
De genoemde financieringsvormen worden veel
al gevoed uit de bedrijfsresultaten van de coöpe
ratie. Bij slechte resultaten ontbreekt de voedings
bron. Dit is een zwakke eigenschap, die voor wij
ziging in aanmerking komt.
Ook is het een veel voorkomende eigenschap,
dat de in een bepaald jaar gevormde tegoeden een
tijdsgebonden karakter hebben, bijv. 5 of 10 jaar.
Het revolvingsystem is daar ook op gebaseerd.
Beter is het, de duur en omvang van de leden
tegoeden te koppelen aan de duur en omvang van
een te limiteren aansprakelijkheidsverplichting.
c. Voor het aantrekkelijker maken van de aan-
delenfinanciering ware te overwegen de rente
clausules te wijzigen in die zin, dat een deel van
de ondernemingsresultaten als beloning voor de
financieringsdeelname wordt uitgekeerd.
Het financiële resultaat van de coöperatieve
onderneming zal naar meerdere richtingen moeten
worden verdeeld. Wij zien als potentiële gegadig
den: de leden naar rato van hun omzet met de
coöperatie; de dragers van het financiële risico
naar rato van hun aandeel daarin; de onderneming
zelf naarmate dit voor de financiële stabiliteit no
dig is; de leiding en medewerkenden naar rato
van hun bijdrage aan het welslagen van de onder
neming.
d. Met het vorenstaande houdt nauw verband de
overweging, om de aanspraken op de resultaten
van de coöperatieve onderneming mede in de
vorm van het uitgeven van bonusaandelen te vol
doen. Nu reeds komt het voor, dat aan de leden
winstcertificaten worden gegeven, die onderling
verhandelbaar zijn (Frankrijk: Fonds de développe-
ment). Deze hebben echter niet het karakter van
aandelen omdat zij feitelijk een bij andere credi
teuren achtergestelde schuldvordering vertegen
woordigen.
In Amerika is het gebruik van preferred stock
bij coöperaties wijd verbreid.
De houders van preferred shares hebben geen
stemrecht, dit ter onderscheiding van de houders
van commonshares. Wel zijn de shares verhandel
baar, ook buiten de ledenkring. De preferred
shares hebben echter evenals de Franse certifi
caten veelal een beperkte looptijd en doen een
vaste rente. Uit financieringsoogpunt vorming
van eigen vermogen zijn dat belangrijke na-
idelen. Om die te ontgaan, zou gedacht moeten
worden aan winstdelende bonusaandelen met een
permanente looptijd, vrij verhandelbaar en met een
beperkt stemrecht.
Door dr. Ph. M. C. van Campen zijn recentelijk
in Nederland in deze richting suggesties gedaan.
De mogelijkheid van uitgifte van bonusaandelen
zal echter niet tot het verdwijnen van de reserves
mogen leiden, doch kan aanleiding geven tot ma
tiging van de noodzaak om ze in een geforceerd
tempo te vormen.
Met betrekking tot de uitgifte van bonusaan
delen evenals die van preferred shares en cer
tificaten moet tenslotte nog worden gewezen
445
