wat ons bezighoudt
van de positie van de dollar (zie Financieel Over
zicht) en het stoppen van het gapende gat in de
betalingsbalans. Beliep het tekort op de V.S.-beta
lingsbalans gedurende 1970 „slechts" 3,8 miljard,
de eerste 8 maanden van dit jaar leverden reeds
een tekort op van circa 9,6 miljard, terwijl bange
vermoedens gingen in de richting van een tekort
van 23 miljard op jaarbasis. Tekenend voor de
situatie was het feit dat de handelsbalans voor dit
jaar een tekort zou gaan vertonen, hetgeen sedert
1893 niet meer was voorgekomen.
Tegen de achtergrond van deze ontwikkeling is
het instel en van een 10 percent invoerheffing ver
klaarbaar, zij het, dat deze eenzijdige en protectio
nistische daad soortgelijke reacties kan uitlokken.
Het is duidelijk dat het streven naar een vrijere
internationale handel door Nixon's besluit een ge
voelige klap heeft opgelopen.
Bij het nemen van zijn beslissing heeft de presi
dent gebruik gemaakt van bevoegdheden welke
voortvloeien uit de Trade Expansion Act van 1962.
Krachtens deze wet kreeg hij de bevoegdheid
toegestane verlagingen van invoerrechten op te
schorten en eventueel invoerrechten te verhogen.
De speelruimte voor de president wordt aange
geven door de Smoot-Hawley Tariff Act van 1930
en door de maxima vastgesteld door het Congres.
Het is dus niet zo, dat de indrukwekkende lijst
van invoerrechten over de gehele linie een toe
name van 10% zal laten zien.
In vele gevallen vormen de bovengenoemde
grotendeels uit 1934 daterende maxima een be
grenzing voor de te verhogen tarieven.
Daar komt bij dat onder kwantitatieve restricties
vallende produkten, waaronder een aantal agrari
sche produkten, niet onder de verhoging vallen. Het
effect van de maatregel is nogal verschillend en
wordt bepaald door de mate waarin een land af
hankelijk is van zijn exporten naar de Verenigde
Staten en van de aard van de geëxporteerde pro
dukten.
Het zwaarst getroffen worden Canada en Japan,
die voor circa 35 respectievelijk 31 van hun
totale export afhankelijk zijn van de Verenigde
Staten.
Hierbij dient vermeld te worden dat Japan zich
tot nu toe ook tamelijk protectionistisch heeft op
gesteld.
Duidelijk minder afhankelijk van exporten naar
de Verenigde Staten zijn de verschillende West-
europese landen, welke met uitzondering van Italië
minder dan 10% van hun exporten op de Ver
enigde Staten richten.
Komen wij dichter bij huis dan blijkt dat van onze
export in 1970 slechts 4,3% naar de Verenigde
Staten ging.
Op een totale export naar Amerika van 1.832
miljoen vormden vlees in blik 271,6 miljoen) en
elektrotechnische apparaten 193 miljoen) de be
langrijkste produkten.
De spreiding van de produkten maakt dat het
effect van Nixon's maatregel moeilijk is te voor
zien. Bepaalde sectoren zullen het extra moeilijk
krijgen, zoals bij voorbeeld de bloembollensector.
Zonder twijfel zal deze importheffing invloed
hebben op de wereldhandelsstromen. De Verenig
de Staten nemen van de wereldimporten nog altijd
circa 12,5% voor hun rekening.
De getroffen landen zullen mogelijk elders een
afzetgebied zoeken of met soortgelijke maatrege
len reageren.
Anderzijds kan deze situatie een extra impuls
zijn voor een nauwer internationaal overleg ten
aanzien van een hernieuwde wederzijdse afbraak
van tariefnormen.
354
