FINANCIEEL OVERZICHT
MONETAIRE IMPASSE
Drastische maatregelen genomen door president
Nixon gericht op het verdedigen van de Ameri
kaanse dollar hebben het monetaire systeem zoals
dit ruim 25 jaar heeft gewerkt definitief aan het
wankelen gebracht en de tegenstellingen ver
scherpt. Het wordt duidelijk dat er in de komende
periode gezocht zal moeten worden naar nieuwe
oplossingen.
RADICAAL INGRIJPEN VAN PRESIDENT NIXON
Met een aantal bijzonder radicale maatregelen
heeft de Amerikaanse president medio augustus
getracht het hoofd te bieden aan een complex van
moeilijkheden, deels van conjuncturele, deels van
monetaire aard.
Binnenslands betekenden de maatregelen een
actieve interventie ter bestrijding van de inflatie en
stimulering van de economie.
Enerzijds werden lonen en prijzen met onmiddel
lijke ingang voor een periode van 90 dagen be
vroren, anderzijds werden belastingverlagingen
voor een totaalbedrag van 6,2 miljard aangekon
digd ter stimulering van investeringen en consump
tieve bestedingen.
Tegelijkertijd werden besnoeiingen in de fede
rale uitgaven met 4,7 miljard aangekondigd.
OPHEFFING CONVERTIBILITEIT
Teneinde de externe positie van de dollar te
verdedigen werden twee ingrijpende maatrege
len genomen. Hiertoe behoorden de elders in dit
blad besproken importheffing en voorts de op
schorting van de bestaande verplichting van de
Amerikaanse monetaire autoriteiten om de door
centrale banken van andere landen aangeboden
dollars in te willen tegen goud voor de prijs van
35 per ounce. Deze vaste band tussen de dollar
en het goud vormde psychologisch gezien een be
langrijke peiler waarop het internationale monetaire
systeem sedert de overeenkomst van Bretton
Woods in 1944 rustte.
Immers sedertdien werden de valuta in een vaste
verhouding tot de dollar gebracht, welke niet al
leen een vaste waarde in goud uitgedrukt bezat,
maar in de monetaire sfeer ook in goud inwissel
baar was. Alle valuta werden op basis van de toen
bestaande verhoudingen in een vaste wisselkoers
verhouding tot de dollar gebracht. In de periode
van de na-oorlogse wederopbouw, werden beta
lingen van de V.S. aan andere landen overtroffen
door ontvangsten uit die landen. Schaarse dollars
vloeiden naar de V.S. terug. In een later stadium
toen de V.S. in toenemende mate betalingsbalans
tekorten ging vertonen, mede als gevolg van de
rol die Amerika als grote mogendheid speelde,
groeide de schuld van het land en daarmede het
dollartegoed bij de centrale banken buiten de V.S.
Men was bereid deze tegoeden aan te houden
temeer daar de inwisseling in goud gegarandeerd
was en de goudvoorraad in Fort Knox bovendien
groot genoeg was. Vorderingen in dollars gingen
als ruilmiddel fungeren, de dollar werd een sleutel
valuta.
Een voortgaande verslechtering van de Ameri
kaanse betalingsbalans weerspiegelde zich in
groeiende dollartegoeden van andere landen, en
dalende goudreserves van de V.S. Dit droeg ertoe
bij dat men er steeds meer van overtuigd raakte dat
de dollar overgewaardeerd was ten opzichte van
andere valuta's, hetgeen de speculatie tegen de
dollar vergrootte.
De internationale herverdeling van de goud
reserves werd typerend voor de verschuiving bin
nen het economische en monetaire krachtveld.
De goudreserves van West-Duitsland worden
thans geschat op 4,1 miljard, van Frankrijk op
3,5 miljard en van Zwitserland en Italië elk op
2,9 miljard. Hier zijn aan toe te voegen reserves
in vreemde valuta welke b.v. in Duitsland inmid
dels een omvang bereikt hebben van 11,4 mil
jard.
De goudreserves van de V.S. zijn inmiddels ge
slonken tot 10 miljard terwijl schulden ter grootte
374
