SANEREN JA
KREPEREH-NEE"
landbouwcommentaar
gevens te verschaffen aan de praktijk. Gedacht
wordt aan bedrijven met ongeveer 500 melkkoeien
resp. 300 ha. akkerbouw.
Wij stellen ons gaarne achter de aanbevelingen
van deze werkgroep. De schaalvergroting in de
landbouw moet niet alleen door het overheids
beleid worden gestimuleerd. Door samenwerking
c.q. samenvoeging van bedrijven zou in de parti
culiere sfeer veel te bereiken zijn. Dit is vooral
een mentale kwestie (afgezien van de ontegen
zeggelijke bedrijfseconomische en juridische com
plicaties), en daarom zouden experimentele bedrij
ven een stimulerende invloed kunnen hebben.
MARKTPOSITIE NIET ANDERS
Schaalvergroting is nodig om de huidige tech
nische middelen optimaal te kunnen inzetten en om
de sociale omstandigheden van het landbouw
bedrijf (vooral in de veehouderij) te kunnen ver
beteren. We moeten ons echter niet voorstellen,
dat we met het stichten van grote bedrijven het
landbouwprobleem zouden kunnen oplossen. Ook
zeer moderne, grote agrarische bedrijven kunnen
niet renderen tegen wereldmarktprijzen. Dat be
tekent, dat er vooralsnog een markt- en prijsbeleid
nodig zal blijven, ook als de agrarische structuur
sterk verbeterd zou zijn.
De marktpositie van grote landbouwbedrijven
zou niet wezenlijk anders zijn dan die van de hui
dige gezinsbedrijven, dat wil zeggen dat ze de
prijs hebben te accepteren die de markt op een
bepaald moment oplevert. Daarom zal ook een
landbouw, die voornamelijk uit grote tot zeer grote
bedrijven bestaat, zijn kracht aan de afzetkant
moeten zoeken in coöperatie en integratie. Mis
schien zou een veel sterkere samenwerking op
afzetgebied gemakkelijker te realiseren zijn met
een kleiner aantal grote producenten dan met het
grote aantal boeren en tuinders dat we thans ken
nen. Maar we kunnen ons ook tegenwerkende ten
denties voorstellen.
CORRIGERENDE MACHT
In dit verband wijzen we op een artikel door dr.
G. J. ter Woorst, hoofd van de „Coöperatiedienst
van de A.B.T.B., over „coöperatie als prijscorri-
gerende macht in het moderne marktverkeer". Dit
artikel verscheen in Rotonde (nr. 5, oktober 1970),
het kaderblad van de drie Centrale Plattelands Jon-
geren Organisaties, dat geheel aan coöperatie en
integratie was gewijd. Dr. Ter Woorst noemt als
één van de zwakke punten van de coöperatieve
afzet van agrarische produkten, dat in de regel de
coöperatie slechts een deel van de producenten
omvat. Zij kan daarmee slechts een gedeelte van
de afzet beheersen. Volgens Ter Woorst zullen de
afzetcoöperaties, willen zij in de toekomst werke
lijk prijscorrigerend op de markt kunnen blijven
optreden, moeten overschakelen op een actieve
marktpolitiek. We citeren hierna een zeer inte
ressant gedeelte uit de beschouwing van dr. Ter
Woorst:
494
