FINANCIEEL OVERZICHT
GELDMARKT
Het jaar 1969 is de (geldmarkt)geschiedenis
ingegaan als een jaar waarin vrijwel onafgebroken
een grote vraag naar geld de markt beheerste.
Belangrijke voorvallen waren onder meer het feit
dat twee Europese valuta's zich genoodzaakt zagen
de waarde van hun munteenheid ten opzichte van
de Amerikaanse dollar te herzien en de daling van
de vrije goudprijs tot ongeveer de koers van het
monetaire goud. Als grondoorzaak van de krappe
markt en de daardoor sterk gestegen tarieven
moet worden gezien het aantrekken van geld door
Amerika op de Europese geldmarkt. Vóór 1969
werd onder andere door Amerikaanse investerin
gen een „reservoir" gevormd van in Europa aan
wezige dollars, de zogenaamde eurodollarmarkt.
Europese bedrijven werden in staat gesteld in deze
markt geld op te nemen; van deze mogelijkheid
maakten, vooral in 1968, ook enkele Nederlandse
bedrijven gebruik. In 1969 gingen echter Ameri
kaanse banken, in verband met de in dat land toe
nemende inflatie gevolgd door de kredietbe-
perkende maatregelen gelden aantrekken op
deze markt en wel in die mate, dat de tarieven tot
een ongekend hoog niveau stegen. Deze hoge
tarieven waren aanleiding tot afvloeiing van de
liquiditeiten van de nationale geldmarkten in
Europa naar de eurodollarmarkt, waarmee de
basis voor de krapte en de hoge prijzen op de
Nederlandse geldmarkt was gelegd. Deze ontwik
keling noodzaakte de Nederlandsche Bank als
hoedster van de waarde van de nationale munt
eenheid het bankwezen in Nederland krediet
beperkingen op te leggen.
Het is zinvol ons af te vragen of er aanleiding
is te veronderstellen dat in dit jaar de situtatie zich
fundamenteel zal wijzigen. Een grondige verande
ring, welke tot een wezenlijke ontspanning van de
Nederlandse geldmarkt kan leiden, is sterk af
hankelijk van een daling van de internationale
rentevoet, met name die in Amerika. Ook al zouden
in dit jaar b.v. de vijandelijkheden in Vietnam
worden gestaakt, dan behoeft dit niet in te houden
dat de geldvraag in Amerika een grote verminde
ring zal ondergaan.
Een grondige hervorming van de Amerikaanse
maatschappij welke momenteel onder meer wordt
gekenmerkt door rassentegenstellingen, gepaard
gaande met gewelddaden, en waar de werkeloos
heid, vooral onder de niet-blanke bevolking groot
is, wordt namelijk steeds noodzakelijker geacht,
doch is tot nu toe financieel onmogelijk door de
hoge uitgaven voor militaire doeleinden. Voor de
uitvoering van deze hervorming is echter volgens
experts minstens evenveel geld nodig als momen
teel voor de oorlog in Vietnam wordt uitgegeven.
Reden tot optimisme omtrent een belangrijke ver
laging van het internationale rentepeil, waarvan de
binnenlandse rentevoet sterk afhankelijk is, zien
wij voorlopig dan ook niet.
Het bovenstaande wil uiteraard niet zeggen dat
de binnenlandse geldmarkt incidenteel geen ver
betering te zien kan geven. Rond medio januari
kan tijdelijk een ruimere markt worden verwacht.
Allereerst betaalt het Rijk dan aan gemeente
uitkeringen en diverse aflossingen ruim 400
miljoen, welke de geldmarkt ten goede komen.
Bovendien behoeft voor de periode 15 januari tot
15 februari door de banken geen renteloos tegoed
(in de voorgaande periode f 107 miljoen) te wor
den aangehouden bij de Nederlandsche Bank, een
gevolg van het feit dat het bankwezen in zijn ge
heel, wat de particuliere kredietverlening betreft,
72
