midden- en kleinbedrijf
bruik per hoofd van de bevolking sedert 1938 met
50 gezakt, koffie is belangrijker geworden maar
wordt ten dele verdrongen door een veelheid van
frisdranken. Het bierverbruik verdubbelde bijna in
acht jaar tijds, het wijnverbruik steeg in twaalf jaar
tot het viervoudige.
Veel produkten bereiken thans de consument in
een vorm welke een snelle bereiding mogelijk
maakt. Men behoeft hierbij maar te denken aan
allerlei in blik en glas geconserveerde produkten,
aan soepprodukten, diepvriesartikelen, babyvoe
ding, chips, papprodukten en voedsel voor huis
dieren.
Talloos zijn ook de ontwikkelingen in de ver
pakking van de verschillende artikelen. Hiermee
wordt het werk van de detaillist beperkt, de ver
koop gestimuleerd, het verbruik vergemakkelijkt,
statiegeldproblemen opgeheven en kosten van
retourzending voorkomen. Wat voor tien jaar nog
tot het onmogelijke behoorde, is thans realiteit
geworden. Talloze produkten maken het de huis
vrouw gemakkelijker. Naast voorbewerkte voe
dingsmiddelen zijn het tal van huishoudelijke appa
raten welke het werk verlichten. De aanschaffing
van deze apparaten legt voor een aanzienlijk be
drag beslag op het gezinsbudget. Het gebruik
van de moderne huishoudelijke apparaten veran
dert het bestedingspatroon. Zo heeft de koelkast
de koopgewoonten beïnvloed.
VERANDERING IN HET DETAILHANDELSAPPA
RAAT
De omwenteling werd echter niet alleen veroor
zaakt door gewijzigde consumptiegewoonten en
door een grotere variatie van meer aangepaste
artikelen, maar er kwam ook verandering in de
weg waarlangs de artikelen de consument berei
ken. Men kan gerust spreken over een omwente
ling in de distributietechniek. Als nieuwe vormen
van detailhandel werden geïntroduceerd, de zelf
bedieningswinkels, semi-zelfbedieningszaken, su
permarkten, discounthouses, cash en carrybedrij-
ven enz. Opvallend hierbij is dat men veelal een
groot aantal artikelen samenbrengt en tracht door
grote omzetten de hoge investeringskosten goed
te maken. De veelal dalende winstmarge moet
door omzetvergroting worden goedgemaakt. Dat
nieuwe afzetvormen grotere omzetten tot gevolg
hebben bewijst de kruideniersbranche. De afzet in
de zelfbedieningswinkels nam in de afgelopen
twee jaren jaarlijks met circa 10% toe, in de win
kels zonder zelfbediening met 5
Goede verpakking en doelmatige opstelling van
een sterk groeiend artikelenassortiment komen als
het ware in de plaats voor de deskundige hulp van
het personeel. Vervanging van het personeel door
een doelmatige winkelinrichting betekent dat men
grote investeringen moet verrichten.
Voor een levensmiddelenzaak met een omzet
van een half miljoen gulden werd reeds geruime
tijd geleden gesproken over een investering van
100.000,(excl. gebouw). De kruidenier van
vandaag heeft naar schatting f 2.000,geïnves
teerd in iedere meter schapplank met artikelen.
Van levensmiddelenbedrijven wordt wel gesteld
dat zij een omzet moeten kunnen bereiken van
3.500,per m2 bruto bedrijfsoppervlakte.
De investeringen zullen alleen rendabel zijn bij
een hoge omzet. Deze zal kunnen worden bereikt
door een goede assortimentsamenstelling tegen
concurrerende prijzen, maar ook dank zij een
goede ligging van het bedrijf. Men dient rekening
te houden met de gewijzigde koop- en winkelge
woonten, welke worden beïnvloed door de toe
nemende autodichtheid en door een neiging tot
meer doelmatigheid bij het doen van aankopen.
WINKELCENTRA
De ligging in een winkelcentrum met een goede
parkeergelegenheid verhoogt de aantrekkings
kracht.
Bij een toenemende verstedelijking ziet men
grotere en kleinere woonkernen ontstaan. Men
spreekt wel over stadsgewesten. Het betreft hier
een samenstelling van één of meer grote centra
met omringende kleinere kernen welke door hun
onderlinge verbondenheid toch een geheel vormen.
Binnen dit gecompliceerde geheel, dat voorwerp
van studie van planologen is, krijgen kleinere en
grotere winkelcentra een plaats. In de nieuwe
bouwplannen worden winkels niet langer als losse
eenheden gegroepeerd, maar in speciale winkel
centra. Sedert 1945 zijn er ruim 400 van deze cen
tra met ruim 8.000 vestigingen gerealiseerd. Het
betreft hier centra met ten minste 10 vestigingen.
Hoe snel de ontwikkeling van deze centra gaat,
500
