financieel overzicht
den, trachten de financiële autoriteiten en met
name de Nederlandsche Bank deze uittocht van
gelden zoveel mogelijk te beperken door middel
van een aantal door haar aan de banken opge
legde verplichtingen ten aanzien van hun buiten
landse uitzettingen. Het resultaat van deze be
perkende maatregelen is tot nu toe bijzonder klein
gebleken; slechts drastische ingrepen zullen tot de
gewenste situatie namelijk een aanvaardbaar
renteniveau kunnen leiden.
In hoeverre dergelijke ingrepen een verstorende
invloed zouden kunnen betekenen voor de gehele
Nederlandse economie valt momenteel nog niet te
overzien.
Voor wat de bankbiljettencirculatie betreft, kun
nen wij een wat optimistischer geluid laten horen.
Het chartale geld, dat in verband met de vakanties
in de maanden juni, juli en gedeeltelijk ook in
augustus werd opgenomen, vloeide in een eerder
stadium dan in voorgaande jaren terug in de kas
sen der banken. De bankbiljettenuitzetting rond de
ultimo van de maand augustus bleef dan ook door
de hiervoor aangegeven tegenstroom beperkt. In
hoeverre de weersinvloeden hierop van invloed
zijn geweest, is bijzonder moeilijk na te gaan; dat
er echter in een zo stralende zomer een ander
bestedingspatroon bij de vakantiegangers zou kun
nen worden geconstateerd dan in de slechte
zomers, lijkt ons geen boute bewering.
Voor de Staat der Nederlanden c.q. de schatkist
moeten de maanden september en oktober een
immense stroom van belastinggelden opleveren.
Zowel de voorlopige aanslagen vennootschaps
belasting 1969 als de eerste termijnen inkomsten
belasting zullen in de genoemde maanden moeten
worden betaald. Een ruwe schatting leert, dat het
hier om een bedrag van f 2,5 miljard gaat.
Hiertegenover staat echter dat de Staat gedurende
het lopende jaar vele honderden miljoenen onder
hands als kasgeld heeft opgenomen met verval
datum september en oktober. Bovendien moet op
1 oktober het seizoensarrangement ad 500 mil
joen, dat de Staat heeft getroffen met de Neder
landsche Bank, worden vereffend, terwijl zowel op
15 september als op 15 oktober de maandelijkse
gemeente-uitkeringen ad 400 miljoen dienen
te worden voldaan.
Of het saldo van de schatkist door al deze
transacties weer op een aanvaardbaar niveau zal
kunnen worden gebracht, is nog een open vraag.
Het geheel overziende, zal de situatie op de
geldmarkt in de komende maanden voor het over
grote deel worden bepaald door het al of niet
gedwongen terugvloeien van uitzettingen in het
buitenland.
KAPITAALMARKT
Ondanks het feit dat er de laatste tijd meer ge
spaard wordt dan ooit te voren, heerst er een zeer
grote schaarste op de kapitaalmarkt. Als voedings
bron voor een optimale economische groei is zij van
wezenlijk belang voor onze welvaart. Een factor
welke bepalend is voor het structurele karakter van
deze schaarste vormt de snelle technische voor
uitgang welke het doen van steeds grotere inves
teringen noodzakelijk maakt. Bovendien vraagt
deze technologische expansie op haar beurt gro
tere collectieve voorzieningen. In wereldverband
vormt de hulpverlening aan minder ontwikkelde ge
bieden in de vorm van kapitaalexport een steeds
grotere factor welke de schaarste aan kapitaal be-
invloedt. In dit verband wordt de rol welke de over
heid speelt ten aanzien van de begrotingspolitiek
voor de komende jaren steeds belangrijker.
Het begrotingstekort van f 2,2 miljard voor 1970
ligt aanmerkelijk beneden het vermoedelijke tekort
van ruim 3 miljard en van 3,3 miljard over res
pectievelijk 1969 en 1968.
Een groter tekort zou een groter beroep op de
kapitaalmarkt betekenen en daardoor een aantas
ting van de mogelijkheden voor andere sectoren,
met name de gemeentelijke investeringen en de
particuliere woningbouw.
De financieringsbehoeften van de overheid over
1969 zijn nog groot, doch dit is in belangrijke mate
het gevolg van incidentele verliezen bij de omzet
belasting. De totale financieringsbehoefte van het
Rijk zal in 1969, rekening houdend met het ver
wachte tekort van het Gemeentefonds, dat ook
door het Rijk moet worden gefinancierd, globaal
2,9 miljard bedragen. Daarvan zal 1,5 miljard
kunnen worden gefinancierd door beschikbaar ko
mende reserveringen op de voor-inschrijfreke-
450
