rfV
slist geen meelopertje was, besloot nu aldaar een
kredietstelsel in te voeren. In november trad dit
in werking in een vorm, welke aan een hypotheek
bank doet denken. De deelneming was niet bijzon
der groot; toch heeft deze instelling nog tot 1879
bestaan.
In Duitsland waren inmiddels al vele Raiffeisen-
kredietverenigingen tot bloei gekomen. De goede
berichten hierover passeerden onze grenzen
steeds meer en het was voor de Nederlandsche
(Christelijke) Boerenbond aanleiding om, na bestu
dering van het systeem, de propaganda daarvoor
geestdriftig te stimuleren. Deze Nederlandsche
Boerenbond was een principiële boerenorganisatie
waarvoor de Sittardse onderwijzer J. Claessen
(pseudoniem Frans van Dam) het denkbeeld lan
ceerde en propageerde, maar waarvoor het initia
tief genomen werd door Jhr. L. Ridder de van der
Schueren.
Op 4 juli 1896 was de stichting van de Boeren
bond, waarvan de statuten waren ontworpen door
pater Van den Eisen, een feit. In de eerste over
laden algemene vergadering werd al direct be
sloten tot het oprichten van Raiffeisenkassen of
boerenleenbanken (dit, naast vele andere initia
tieven).
De feitelijke activiteit tot organisatie van het
landbouwkrediet berustte reeds spoedig bij de
provinciale afdelingen van de Nederlandsche
Christelijke Boerenbond, doch de statuten voor
boerenleenbanken, welke vrij algemeen werden
gebruikt, zijn ontworpen door een commissie uit
deze bond.
TB wil niet veel namen noemen. Enkele mogen
wel in herinnering worden gebracht, zoals die van
de Groningse onderwijzer P. van Hoek en die van
de Tungelroyse onderwijzer J. J. C. Ament, die
een coöperatieve boterfabriek stichtte in 1893. In
Friesland was het Fontein de Jong, de voorzitter
van de Friese Maatschappij van Landbouw, die
geestdriftig propaganda maakte; in 1878 nam G.
A. Vorsterman in Zeeland het initiatief tot het
stichten van een coöperatieve aankoopvereniging
(de eerste in Nederland).
Er zouden nog vele namen en feiten gereleveerd
kunnen worden. Regering, organisaties en particu
lieren streefden, gesteund door idealisme, mede
leven en waarschijnlijk ook wel eens uit zucht tot
puur materieel gewin, er naar om de boerenstand
Pater van den Etsen ontwierp de statuten
voor de op 4 juli 1896 opgerichte Boerenbond.
wam"
weer wat grond onder de voeten te geven, weer
redelijke welvaart te brengen waar verpaupering
dreigde.
In 1889 schreef Coops in het maandblad van de
Hollandse Maatschappij van Landbouw een artikel
„Een Nederlandsche Landbouwbank" en bepleitte
de oprichting van Raiffeisenbanken. Op 15 augus
tus 1889 verzond de Friesche Maatschappij van
Landbouw een rondschrijven betreffende propa
ganda voor landbouwkredietbanken.
De propagandist voor coöperaties, mr. A. Slote-
maker te zamen met de heren A. Ferf, de Groninger
J. Bs. Westerdijk en vele anderen waren de woord-
95
