andere verschilpunten
De andere verschilpunten tussen de naamloze
vennootschap en de coöperatieve vereniging han
gen alle met het bovengenoemde meest fundamen
tele verschilpunt samen.
Een naamloze vennootschap heeft een in aan
delen verdeeld kapitaal; het maximum aantal aan
deelhouders is in de statuten gefixeerd, doch aan de
andere kant worden gewoonlijk voor de verkrijging
van de positie van aandeelhouder in de statuten
geen speciale eisen gesteld. Een coöperatieve ver
eniging kent daarentegen het beginsel van de vrije
toetreding: alle personen die voldoen aan de sta
tutaire vereisten van het lidmaatschap en mitsdien
voor de dienstverlening door de coöperatieve ver
eniging in aanmerking komen, kunnen door het be
stuur worden toegelaten. In de statuten wordt be
paald wat de vereisten voor verkrijging van het lid
maatschap zijn. Men zou kunnen zeggen dat bij de
naamloze vennootschap de gegadigden voor het
lidmaatschap (aandeelhouderschap) kwantitatief,
bij de coöperatieve vereniging daarentegen kwali
tatief beperkt worden. Een lid van de coöperatieve
vereniging staat het voorts vrij het lidmaatschap
door opzegging te beëindigen, al zullen daarbij
veelal statutaire uittreegelden verschuldigd zijn.
Het aandeelhouderschap der n.v. kan daarentegen
helemaal niet opgezegd worden. De aandeelhouder
van een naamloze vennootschap kan tenslotte zijn
recht op een ander doen overgaan; bij een coöpe
ratieve vereniging is het lidmaatschap vrijwel altijd
onvatbaar voor overdracht en vererving.
karakter van de verhouding lid-coöperatie
Men zegt dan ook soms, dat de relatie tussen
n.v. en haar aandeelhouders meer een zakelijk
karakter draagt, terwijl die tussen lid en coöpera
tieve vereniging meer een persoonlijk karakter
draagt. Helemaal juist is deze tegenstelling niet,
want het lid van de coöperatieve vereniging beoogt
met het lidmaatschap de bereiking van een zeer
zakelijk doel; evengoed als de aandeelhouder van
de naamloze vennootschap verwacht hij van het
lidmaatschap een economisch voordeel. Wel is de
woorgegeven conclusie juist, voor zover beoogd
wordt er mee tot uitdrukking te brengen dat de per
soonlijke hoedanigheden van de leden van een
coöperatieve vereniging een belangrijker rol spelen
dan die van de aandeelhouders van de naamloze
vennootschap.
de betekenis van de coöperatie in onze tijd
Er is nog een andere gedachtengang, die hier
besproken moet worden. De coöperatieve vereni
gingen zijn ontstaan in de tijd toen op het platte
land het beginsel van de burenhulp nog in ere
stond. Sommigen vinden dat in de huidige tijd van
verzakelijking, die ook begint door te dringen tot
de gebieden in Nederland waar de coöperatie haar
aanhang heeft, de gedachte van de coöperatie haar
aantrekkingskracht zal verliezen.
Uit het voorafgaande kan men voor zichzelf de
conclusie trekken, dat deze redenering niet juist
is. Het is waar dat de coöperatie uit de ideeën van
wederzijdse hulp is ontstaan, doch zij leeft voort
omdat haar bestaan in het welbegrepen eigenbe
lang van haar leden voorziet.
Aan de andere kant is het ook wel eens zo voor
gesteld alsof de coöperatie een meer van altruïsme
doortrokken rechtsfiguur zou zijn dan bijvoorbeeld
de naamloze vennootschap. Zo heeft men van de
begrippen naamloze vennootschap en coöperatieve
vereniging een emotionele tegenstelling gemaakt.
Ik hoop met het voorafgaande te hebben aange
toond, dat ook deze gedachte elke reële grond ont
beert. De coöperatieve vereniging beoogt econo
misch voordeel voor haar leden te bereiken; een
zelfde oogmerk als bij de naamloze vennootschap
bestaat, zij het dat de coöperatieve vereniging
zulks doet met andere middelen dan de naamloze
vennootschap: niet ten onrechte noemt men de co-
operatieve vereniging vaak het verlengstuk van het
bedrijf der leden; van een naamloze vennootschap
zal men zoiets meestal niet kunnen zeggen.
Beide, naamloze vennootschap en coöperatieve
vereniging, leiden niet een zelfstandig bestaan, het
zijn alleen juridische constructies; al naar gelang
555
