LEIDERSCHAP(2)
Korte samenvatting van het voorgaande
Leiderschap is noodzakelijk om menselijke
inspanning in groepsverband te coördineren
en te reguleren. De leider werd vroeger ge
zien als iemand die met leidinggevende eigen
schappen en vaardigheden in de wieg werd
gelegd. De mensen, die hij moest leiden zou
den geen invloed hebben op zijn leiderschap,
zij waren echte volgelingen"In de praktijk
bleek dat echter niet te kloppen.
nieuwe ontwikkelingen
Bij de ontwikkeling van de uiterst gedifferen
tieerde structuur van een westerse maatschappij
ontstaat er grote behoefte aan leiders, die aan ver
schillende geledingen leiding kunnen geven. Dit sti
muleerde ondermeer de psychologen en sociologen
om onderzoekingen te doen.
Voordien waren er reeds studies gewijd aan poli
tiek leiderschap. Daarin was reeds gebleken dat de
leider geaccepteerd moet worden door de bevol
king. Zonder passieve of actieve acceptatie kan
een bewind niet tot stand komen of doelmatig func
tioneren. De medewerking blijft achterwege en het
uitbreken van verzet ligt voor de hand.
Tal van facetten, die bij het politieke leiderschap
naar voren komen, gelden ook voor leiders in het
bedrijfsleven.
We zullen een aantal punten opnoemen waaruit
blijkt, dat zowel een autocratisch als een democra
tisch leiderschap pas kunnen functioneren door
acceptatie. De houding van de groep tolereert en
beïnvloedt het leiderschap.
A. De wisselwerking tussen een autocraat en zijn
groep
Een autocratisch leider is er zich terdege van
bewust, dat hij de bevolking of de groep mee moet
krijgen. Om dat te bereiken zal hij vaak de vol
gende methoden toepassen:
1. Overtuigen en bewijzen, dat de leider(s)
gelijk hebben en de juiste doelstellingen na
streven. (Propaganda-Goebbels)
2. Kritische figuren worden verwijderd, over
geplaatst, verbannen en soms vermoord.
3. Er wordt een rivaliteitshouding met andere
groepen, volken, afdelingen aangekweekt.
Het eigen falen wordt vaak aan anderen ge
weten:
b.v. aan de joden, de kapitalisten, de impe
rialisten, de bureaucraten, de stomme ar
beiders.
4. Een afscherming tegen invloeden van buiten.
In dictatoriale staten zien we: ijzeren gor
dijnen, stoorzenders, perscensuur.
Bij godsdienstige groeperingen b.v. het ver
bod om televisie te kijken. Autocratisch in
gestelde chefs laten de communicatie met
andere afdelingen uitsluitend over zichzelf
lopen en „vertalen" het daarna voor hun
ondergeschikten.
526
