„De gewezen gevangene Hermann Balt te Oberbieber werd te Altwied een redelijke betrekking
verschaft en voor passende kleding werden hem 3 rijksdaalders en 9 zilveren groschen toege
wezen."
Terugkoopcontract: Jozef Kurz te Datzeroh is met have en goed in de handen van de woeke
raar. De vereniging heeft besloten het huis en de stal voor boer Kurz terug te kopen. De koop met
de woekeraar is voor 200 rijksdaalders afgesloten. De voorwaarden zijn de volgende: I. de woe
keraar verkoopt aan het echtpaar Kurz huis, stal en inventaris; 2. de vereniging zal betalen en
krijgt het gekochte voor zolang tot onderpand tot Kurz binnen 10 jaar de koopsom aan de ver
eniging terugbetaald heeft."
„Er werd besloten" „er werd verzocht" „er werd bepaald", zo beginnen deze bladen allemaal!
Naarmate de jaren verstreken vulden zich de omvangrijke, nuchter gebonden boeken met droge notu
len, wier dorre woorden echter telkens weer aan een ongelukkig, vertwijfeld mens de deur naar een
nieuw leven opende!
Vanuit Heddesdorf groeiden de instellingen van Raiffeisen, zijn spaar- en kredietbanken, weldra over
de Rijnprovincie en Hessen heen naar Westfalen, naar Beieren en naar Oostenrijk. Later volgden ook
Frankrijk, België, Nederland en de noordelijke staten.
In 1865 werd Raiffeisen wegens zijn afnemend gezichtsvermogen als burgemeester van Heddesdorf
gepensioneerd. Maar zijn hele verdere leven was, nog 23 jaar lang, tot zijn dood toe volledig gewijd
aan de verbreiding van zijn grote idee van de gemeenschappelijke eigen hulp. Hij richtte in Neuwied
een drukkerij op, schiep daar de eerste „centrale bank" en beleefde nog, bijna blind geworden, het
opbloeien van zijn levenswerk.
Op 11 maart 1968 stierf Friedrich Wilhelm Raiffeisen in zijn 70ste levensjaar. Zijn waardige, met bloe
men omgeven graf ligt op het kerkhof van Heddesdorf. Niewied echter richtte voor haar grote burger
een indrukwekkend gedenkteken op.
Zo trok ik in de sporen van Raiffeisen van zijn geboorteplaats Hamm a/d Sieg langs de plaatsen
waar hij werkte: Weyerbusch, Flammersfeld, Niewied tot Heddesdof toe, waar zijn graf ligt. Zijn moeiten-
en zorgenvolle leven kwam hier aan zijn einde. Zijn schepping leeft echter verder en omspant heden in
vele tienduizenden raiffeisenbanken de gehele wereld tot in Japan, Australië, Afrika en Noord- en Zuid-
Amerika!
232
