lendende hoofdgebouw van de bank ontworpen in
een krachtige en monumentale architectuur van
baksteengevels met natuursteen kolommen, lijsten
en beeldhouwwerk. Het zou in theorie eenvoudig
geweest zijn deze zelfde vormgeving weer toe te
passen voor de nieuwbouw.
Dit is echter niet gebeurd om diverse goede
redenen. De zakelijke motieven zijn daarbij het ge
makkelijkst te analyseren; hier komen geen esthe
tische en subjectieve normen aan te pas. Vandaar
dat architecten de louter zakelijke argumenten vaak
naar voren brengen als de enige beweegreden bij
hun vormkeuze, wel wetend dat opdrachtgevers
daarvoor in de regel toegankelijker zijn dan voor
de veelal ongrijpbare en weinig tastbare architec
tonische motieven.
De zakelijke redenen welke tot een geheel afwij
kende vorm leidden waren: de noodzaak een ar
beidsbesparende bouwwijze te kiezen (prefabrika-
tie) om aldus de vereiste Rijksgoedkeuring snel te
verkrijgen, en in de tweede plaats de onmogelijk
heid om thans nog een groot gebouw in een korte
tijd uit te voeren met eenzelfde finesse, aandacht
voor ambachtelijke details en bewerkelijke vorm
geving, als dit in de vijftiger jaren nog mogelijk was
bij het tot stand komen van het hoofdgebouw van
de bank.
Tenslotte de niet-zakelijke motieven. In de eerste
plaats was er de wens om het gekozen prefabri-
katiebouwsysteem (i.c. een staalskelet) ook in de
architectuur tot uitdrukking te brengen en de con
structie niet te verschuilen achter baksteengevels,
welke onvermijdelijk de indruk wekken alsof zij het
dragende element zijn. Vervolgens was er uiter
aard het streven een nieuw gebouw te creëren en
niet slechts een reeds aanwezig gevelschema voort
te zetten. In het ontwerpproces van de architecten
heeft (misschien onbewust) ook de in het gebouw
te huisvesten IBM-computer een rol gespeeld. Hoe
veel respect men ook voor deze en andere reken
machines dient te hebben, ze geven toch geen aan
leiding hun aanwezigheid in de gevelarchitectuur
kenbaar te maken door natuursteen raamomlijs-
tingen, beeldhouwwerk en dergelijke!
constructie en indeling
Zoals gezegd was, voor wat de constructie be
treft, prefabrikatie het uitgangspunt. De kolommen
en balken werden dan ook haast vanzelfsprekend
van staal, de vloeren en daken van gewapend-
betonelementen en de gevels van aluminium,
waarin vaste glasramen met dubbele ruiten en on
doorzichtige panelen geplaatst zijn. De voorzijde
van deze panelen is van bruin getint hardglas, dat
het uiterlijk aspect van het gebouw voor een be
langrijk deel bepaalt. Een verwante kleur komt
voor in de gevel van het hoofdtrappenhuis, welke
geheel met Muschelkalkstein bekleed is. Het oude
en het nieuwe bankgebouw wijken wel sterk af in
vormgeving, maar in de kleurenkeuze is dit con
trast bewust aanmerkelijk verzacht. Dus toch nog
enige „aanpassing"!
,,De vorm van het gebouw is het gevolg van het
beschikbare bouwterrein" moet men als architect
vaak zeggen. In dit geval was het terrein eigenlijk
te klein voor het gewenste oppervlak aan kantoor-
191
