la ndbou wringen Teneinde de mechanisatie van de particuliere landbouwbedrijven te stimuleren, stelt de Poolse regering sinds 1956 ruime subsidies beschikbaar voor de aanschaf van trekkers en werktuigen, welke gemeenschappelijk door de boeren worden gebruikt. In verband hiermede zijn meer dan 30.000 landbouwringen gesticht, die de functie van werk tuigencoöperatie vervullen. Daarnaast houden de landbouwringen zich bezig met de produktie en distributie van bouwmaterialen, alsmede met het geven van voorlichting op het gebied van de land bouw. Vele landbouwringen hebben bovendien een oppervlakte land in exploitatie. Dit is land, dat eigendom is van de staat, doch niet is toebedeeld aan een staatslandbouwbedrijf. Dit treft men nogal eens aan, doordat oudere boeren in ruil voor een pensioen hun grond overdragen aan de staat. Misschien niet ten onrechte worden de land bouwringen wel gezien als een methode, waarmee de basis wordt gelegd voor een toekomstige col lectivisering van de landbouw. Duidelijk is echter, dat de Poolse regering niet van plan is wederom over te gaan tot riskante experimenten of dwang methoden. Indien mogelijk zal men echter graag de boeren aan de hand van feiten willen overtuigen van de voordelen van collectivisering. produktieverhoging Aangezien de Poolse regering niet zozeer waarde hecht aan een bepaald systeem als wel aan de re sultaten van een systeem, zal veel afhangen van de vraag of de particuliere landbouwbedrijven in Polen de economische mogelijkheden voldoende weten te benutten. Zo wordt in het huidige vijf- jaren-plan de nadruk gelegd op verhoging van de graanproduktie. Door het verbruik van kunstmest tenminste te verdubbelen, hoopt men een zodanige produktievergroting te verkrijgen, dat na 1970 geen graan meer zal behoeven te worden geïmporteerd. Gezien de betekenis, welke door de Poolse re gering aan produktieverhoging wordt toegekend, zullen particuliere landbouwbedrijven op dit punt niet al te zeer achter mogen blijven bij de coöpe ratieve- en staatslandbouwbedrijven. bedrijfsvergroting Teneinde een verdere versnippering van het grondbezit tegen te gaan, is van overheidswege be paald, dat boerderijen kleiner dan 8 ha niet mogen worden gesplitst. Anderzijds zijn er mogelijkheden tot bedrijfsvergroting, daar voor vele bedrijven geen opvolger beschikbaar is. De geringe animo van de jongere generatie om op het platteland te blijven wonen, neemt in het zuidoostelijk deel van Polen zelfs het karakter aan van landvlucht. staatsfinanciering Bij zeer veel gevallen van bedrijfsvergroting en praktisch alle gevallen van bedrijfsovername is de centrale overheid betrokken door middel van de Landbouwbank, welke een staatsinstelling is. De overheersende betekenis van de Landbouw bank wordt duidelijk, indien men bedenkt, dat dit de enige instelling is, die hypothecaire leningen verstrekt aan landbouwbedrijven en dan nog le ningen tegen een rentevoet, welke lager is dan die voor dagelijks opvraagbaar spaargeld. Er is in de Poolse landbouw dan ook niet zozeer sprake van een financieringsprobleem, als wel van de vraag hoe de overheid haar financiële middelen het best kan aanwenden. Dat ten aanzien van deze vraag in Polen zeer verschillend wordt gedacht, is niet verwonderlijk, indien men het paradoxale on derkent in het feit, dat een communistische staat met uiterst goedkope leningen het particuliere landbezit helpt financieren. 281

Rabobank Bronnenarchief

blad 'De Raiffeisen-bode' (CCRB) | 1967 | | pagina 37