la ndbou wringen
Teneinde de mechanisatie van de particuliere
landbouwbedrijven te stimuleren, stelt de Poolse
regering sinds 1956 ruime subsidies beschikbaar
voor de aanschaf van trekkers en werktuigen,
welke gemeenschappelijk door de boeren worden
gebruikt. In verband hiermede zijn meer dan 30.000
landbouwringen gesticht, die de functie van werk
tuigencoöperatie vervullen. Daarnaast houden de
landbouwringen zich bezig met de produktie en
distributie van bouwmaterialen, alsmede met het
geven van voorlichting op het gebied van de land
bouw. Vele landbouwringen hebben bovendien een
oppervlakte land in exploitatie. Dit is land, dat
eigendom is van de staat, doch niet is toebedeeld
aan een staatslandbouwbedrijf. Dit treft men nogal
eens aan, doordat oudere boeren in ruil voor een
pensioen hun grond overdragen aan de staat.
Misschien niet ten onrechte worden de land
bouwringen wel gezien als een methode, waarmee
de basis wordt gelegd voor een toekomstige col
lectivisering van de landbouw. Duidelijk is echter,
dat de Poolse regering niet van plan is wederom
over te gaan tot riskante experimenten of dwang
methoden. Indien mogelijk zal men echter graag
de boeren aan de hand van feiten willen overtuigen
van de voordelen van collectivisering.
produktieverhoging
Aangezien de Poolse regering niet zozeer waarde
hecht aan een bepaald systeem als wel aan de re
sultaten van een systeem, zal veel afhangen van
de vraag of de particuliere landbouwbedrijven in
Polen de economische mogelijkheden voldoende
weten te benutten. Zo wordt in het huidige vijf-
jaren-plan de nadruk gelegd op verhoging van de
graanproduktie. Door het verbruik van kunstmest
tenminste te verdubbelen, hoopt men een zodanige
produktievergroting te verkrijgen, dat na 1970 geen
graan meer zal behoeven te worden geïmporteerd.
Gezien de betekenis, welke door de Poolse re
gering aan produktieverhoging wordt toegekend,
zullen particuliere landbouwbedrijven op dit punt
niet al te zeer achter mogen blijven bij de coöpe
ratieve- en staatslandbouwbedrijven.
bedrijfsvergroting
Teneinde een verdere versnippering van het
grondbezit tegen te gaan, is van overheidswege be
paald, dat boerderijen kleiner dan 8 ha niet mogen
worden gesplitst. Anderzijds zijn er mogelijkheden
tot bedrijfsvergroting, daar voor vele bedrijven
geen opvolger beschikbaar is. De geringe animo
van de jongere generatie om op het platteland te
blijven wonen, neemt in het zuidoostelijk deel van
Polen zelfs het karakter aan van landvlucht.
staatsfinanciering
Bij zeer veel gevallen van bedrijfsvergroting en
praktisch alle gevallen van bedrijfsovername is de
centrale overheid betrokken door middel van de
Landbouwbank, welke een staatsinstelling is.
De overheersende betekenis van de Landbouw
bank wordt duidelijk, indien men bedenkt, dat dit
de enige instelling is, die hypothecaire leningen
verstrekt aan landbouwbedrijven en dan nog le
ningen tegen een rentevoet, welke lager is dan die
voor dagelijks opvraagbaar spaargeld.
Er is in de Poolse landbouw dan ook niet zozeer
sprake van een financieringsprobleem, als wel van
de vraag hoe de overheid haar financiële middelen
het best kan aanwenden. Dat ten aanzien van deze
vraag in Polen zeer verschillend wordt gedacht, is
niet verwonderlijk, indien men het paradoxale on
derkent in het feit, dat een communistische staat
met uiterst goedkope leningen het particuliere
landbezit helpt financieren.
281
