nale graszaadmarkt. Ook de peulvruchten bieden
de laatste jaren weinig mogelijkheden, hetgeen on
getwijfeld zal leiden tot een verdere inkrimping van
het areaal.
tuinbouw
De groei van de bevolking in eigen land en daar
buiten en de toenemende welvaart openen vooral
voor de tuinbouw gunstige perspectieven. Wil men
echter aanvaardbare prijzen kunnen bedingen dan
zal men de verdere uitbreiding enigermate in de
hand moeten houden. De recente moeilijkheden in
de glastuinbouw kunnen voor een groot deel wor
den geweten aan de snelle expansie die heeft
plaatsgevonden.
Overigens kan ook worden geconstateerd, dat
juist door die snelle groei van de op export gerichte
produktie Nederland een sterke positie heeft kun
nen opbouwen op een aantal buitenlandse markten.
Vooral in Wcst-Duitsland hebben wij daardoor een
deel van het Zuid-Europese natuurprodukt kunnen
verdringen. Zo nam Nederland in 1964 65% van
de import van tomaten, 93 van de import van
komkommers en ongeveer de helft van de import
van sla in West-Duitsland voor zijn rekening. Voor
dien was onze verhouding tot de Italiaanse invoer
veel ongunstiger. Ook bij de invoer van verse
groenten in Engeland spelen wij een belangrijke
rol. Zonder de snelle uitbreiding van de produktie
was het niet mogelijk geweest een dergelijke ex
portmarkt te veroveren.
De moeilijkheden van de glastuinbouw worden,
behalve door de sprongsgewijze toeneming van de
produktie, vooral ook veroorzaakt door sterke kos
tenstijgingen. Daarbij vormen vooral de arbeids
lonen een belangrijke kostenfactor. De kostenstij
gingen worden evenwel niet door de veilingprijzen
opgevangen. Met name de grote produkten hebben,
ondanks afzetvergroting, niet kunnen bijdragen tot
verbetering van de rentabiliteit. Om de kosten te
kunnen verlagen zullen te kleine oppervlakten glas
moeten worden vergroot. Zwakke bedrijven zullen,
via saneringsregelingen, moeten verdwijnen en ver
ouderde glasopstanden moeten worden gemoderni
seerd. Voor een goede toekomst van de tuinbouw
lijkt ook een verdere concentratie van het veiling
wezen gewenst.
sierteelt
Ook de sierteeltsector levert een belangrijke bij
drage aan onze handelsbalans.
De uitvoer van bloemkwekerijprodukten stijgt
nog steeds. In het derde kwartaal steeg de export
waarde tot ruim 26 miljoen. De boomkwekerij-
produkten handhaafden zich op hetzelfde peil als
het vorig jaar. De export van snijbloemen nam
verder toe, tot f 130 miljoen van januari tot okto
ber. In het derde kwartaal bedroeg de exportwaar
de van bloembollen f 244 miljoen. De uitgevoerde
hoeveelheid was iets groter, de gemiddelde prijs
iets lager ten opzichte van het vorig jaar.
De vraag of onze sterke positie op de interna
tionale markt gehandhaafd kan worden, is voor een
belangrijk deel afhankelijk van de welvaartontwik
keling in de importlanden. Hoewel er momenteel
wel enige stagnatie is in de verdere groei, is er
gelukkig nog geen sprake van een afnemende wel
vaart. Het is ook voor onze nationale economie van
grote betekenis wanneer de tuinbouw kans ziet zijn
zo belangrijke exportpositie in de naaste toekomst
te consolideren.
363
