delingsbevoegdheid van de minister hebben ver
ruimd, maar de Kamer heeft hier niet aan gewild.
daggeld duurder
Overigens was het niet alleen de kapitaalmarkt,
die onder schaarste gebukt is gegaan. In zeker niet
mindere mate is dit in de achter ons liggende
maand voor de geldmarkt het geval geweest. Op
19 juli heeft de desbetreffende commissie bekend
gemaakt, dat het tarief voor daggeld (call money)
met een half procent werd verhoogd, waardoor het
werd gebracht op 5%, een nog nooit voorgekomen
percentage. Enkele dagen later, op 25 juli, ver
hoogde de Vereeniging voor den Effectenhandel
ambtshalve de prolongatiekoers eveneens met een
half procent tot 51/2 derhalve tot een half pro
cent boven de wisselkoers van de Nederlandsche
Bank. De echte prolongatie, d.w.z. het kopen van
fondsen tegen krediet, speelt weliswaar geen rol
meer, omdat art. 5 (1) van de nog steeds van
kracht zijnde Beschikking Beursverkeer 1947 dit
verbiedt, maar de belening van effecten, ook pro
longatie genaamd, is wel toegestaan en die be
lening heeft betrekking op een groot totaalbedrag.
De krapte op de geldmarkt is sterk tot uiting ge
komen in de weekstaten van de Nederlandsche
Bank. Voor de banken is juli bepaald een moeilijke
tijd geweest. Bijna voortdurend hebben zij moeten
steunen op voorschotten, opgenomen bij de Neder
landsche Bank. Op 5 juli waren deze zelfs opge
lopen tot de zeer grote hoogte van 396 miljoen
en desondanks bedroeg het tegoed van de banken
bij onze circulatiebank toen nog slechts f 70 mil
joen. Hierbij dient men rekening te houden met het
feit, dat de banken een renteloos tegoed bij de
Nederlandsche Bank moesten aanhouden van ge
middeld 158 miljoen, wegens overschrijding van
de kredietnormen. Het renteloze deposito is van 15
juli tot 14 augustus verhoogd tot 212 miljoen.
Deze verhoging kan niet in verband staan met de
verzwaring van de kredietrestrictie, omdat de in
vloed hiervan niet eerder kon worden gevoeld dan
in de periode 15 september tot 14 oktober. De ver
hoging is dus alleen het gevolg van overschrijding
van de kredietnorm volgens de oude bepalingen.
maandelijkse betalingen aan gemeenten
Enig soelaas hebben de banken tegen het mid
den van juli gekregen door de maandelijkse beta
lingen van de schatkist aan de gemeenten. Hoewel
door deze betalingen het tegoed van de banken bij
de Nederlandsche Bank op 18 juli was opgelopen
tot 304 miljoen, bedroegen op die datum de voor
schotten toch nog 286 miljoen; een week later
was dit bedrag echter teruggebracht tot 71 mil
joen.
De schatkist kon na deze betalingen bij de Ne
derlandsche Bank nog slechts beschikken over een
minimale som van f 8 miljoen. De positie op de
geldmarkt is overigens altijd afhankelijk van een
wisselwerking tussen banken en schatkist, waarbij
ook de biljettencirculatie een rol van betekenis
speelt. Die circulatie bedroeg op 5 juli 8.231 mil
joen en was op 1 augustus gedaald tot 8.170 mil
joen, waardoor de banken een kleine verlichting
hebben gekregen. Desondanks was het totaal aan
voorschotten toen weer gestegen tot 263 miijoen
bij een tegoed bij de Nederlandsche Bank van
f 228 miljoen, dus maar nauwelijks boven het ver
plichte deposito van 212 miljoen. Ook voor de
schatkist was toen de spanning nog niet voorbij.
Weliswaar had zij toen de beschikking over 286
miljoen, maar dit kon alleen door het opnemen van
kortlopend kasgeld en de plaatsing van een be
perkt bedrag aan schatkistbiljetten. Binnen enkele
maanden komt de schatkist in een betere positie
omdat dan de voorlopige aanslagen in de vennoot
schapsbelasting voldaan moeten worden, maar dat
zal dan weer een harde dobber voor de banken
kunnen worden.
212
