Financieel overzicht
Verstoord evenwicht
Indien er in de maand, die thans achter ons
ligt, een ding is gebleken, dan is het wel dit,
dat de verstoring van het monetair-economische
evenwicht, die hier te lande is ontstaan door de
loonexplosie, in steeds sterkere mate in de ver
schillende sectoren van 's lands economie aan
de dag treedt en dat Nederland nog lang niet in
een stadium verkeert, waarin het herstel van het
evenwicht nabij kan worden geacht. De toestand
is niet onrustbarend, maar toch wel nog steeds
zodanig, dat de grootste waakzaamheid in acht
moet worden genomen, teneinde te verhinderen,
dat deze uit de hand loopt.
De prijsstijging heeft kennelijk nog niet haar
hoogtepunt bereikt, terwijl de handelsbalans een
van maand op maand toenemend tekort te zien
geeft en hand in hand daarmee ook het tekort
op de betalingsbalans een omvang heeft aan
genomen, die de normale verhoudingen te buiten
gaat en op sprekende wijze tot uitdrukking
brengt, dat ons land als geheel in een stadium
verkeert van overbesteding. Anders gezegd, de
nationale bestedingen gaan de nationale midde
len belangrijk te boven als gevolg van het feit,
dat de loonsverhogingen groter zijn geweest dan
door de toeneming van de produktiviteit, respec
tievelijk de stijging van het nationaal inkomen,
wordt gerechtvaardigd. Er is dientengevolge een
te veel aan koopkracht ontstaan, dat onvoldoen
de tegenwicht vindt in de hoeveelheid voortge
brachte goederen en diensten. Daarin zal slechts
geleidelijk verbetering kunnen komen, indien een
verdere loonstijging voldoende kan worden af
geremd en aldus de achterstand, die in produktie
en produktiviteit tegenover lonen en inkomens
is ontstaan, weer kan worden ingelopen.
Men weet, dat de verdere stijging van de
kosten van het levensonderhoud, die in de afge
lopen maand aan de dag is getreden, weer
nieuwe onrust in arbeiderskringen heeft verwekt
en dat zelfs weer nieuwe looneisen te berde wer
den gebracht. Gelukkig is betrekkelijk kort daarop
de rust op het loonfront weer teruggekeerd, dank
zij het feit, dat het inzicht baanbrak, dat de
jongste prijsstijgingen grotendeels aan seizoen
factoren moesten worden geweten, zodat men
niet met een nieuwe inflatiegolf te doen heeft.
Aan de andere kant heeft de minister van Finan
ciën met klem gewaarschuwd tegen nieuwe loon
eisen, zonder daarbij zijn bezorgdheid omtrent
de jongste ontwikkeling te verhullen. De cijfers
van de handelsbalans over april noemde de
minister de slechtste die ooit geconstateerd
zijn. Daarom zouden nieuwe loonsverhogingen
gevaarlijker zijn dan ooit, omdat daarvan verdere
prijsverhogingen onvermijdelijk weer het gevolg
zouden zijn, waardoor het evenwicht op handels-
en betalingsbalans nog meer zou worden ver
stoord.
Groot tekort op betalingsbalans
In april is de invoer toegenomen tot f 2,3 mil
jard bij een uitvoer van slechts f 1,7 miljard.
Voor die ene maand (de laatste waarvan einde
mei de gegevens bekend waren) heeft de uitvoer
dientengevolge slechts 75 van de invoer kun
nen dekken. Verder is berekend dat het eerste
kwartaal van dit jaar voor de lopende rekening
van de betalingsbalans een tekort heeft opge
leverd van 300 miljoen, hetgeen in vergelijking
met de overeenkomstige periode van het vorige
jaar een terugval van ongeveer f 600 miljoen be
tekent. In het licht hiervan moet worden gecon
stateerd dat het Centraal Plan Bureau, dat het
tekort op de betalingsbalans voor het gehele
lopende jaar op ongeveer een miljard gulden
heeft becijferd, daarmee zeker niet overdreven
heeft en dat er geen enkele reden is om op het
ogenblik met een kleiner tekort op de betalings
balans rekening te houden. Het zal duidelijk zijn,
dat dat tekort op de lopende rekening van de
betalingsbalans automatisch moet leiden tot een
directe of indirecte afvloeiing van deviezen.
Deviezenverliezen
De cijfers betreffende de goud- en netto
deviezenreserves per einde maart 1964 laten
inderdaad zien, dat de monetaire reserves in het
eerste kwartaal met 406 miljoen zijn vermin
derd. Verder blijkt dat de banken in genoemd
tijdvak slechts voor 116 miljoen uit eigen
buitenlandse uitzettingen hebben geput, terwijl
zij voor f 290 miljoen valuta van de Nederland-
184
