Afrekening van cheques onder gewoon voor
behoud (o.g.v.)
In verband met o.i. onjuiste opvattingen be
treffende afrekeningen van cheques o.g.v. lijkt
het gewenst, nog eens duidelijk te stellen wat
hierbij de rechtspositie van de betrokken par
tijen is.
Wij onderscheiden cheques getrokken op
binnenlandse banken en cheques op buiten
landse banken. Een tweede onderscheid kunnen
wij maken tussen cheques, getrokken door een
bank en cheques getrokken door een particulier,
althans persoon of instelling, niet-bank.
Indien de bank een cheque ter incasso ont
vangt, dient in beginsel pas de afrekening
tussen bank en inzender te geschieden als de
betaling door de bank ontvangen is. In sommige
gevallen is de gewoonte ontstaan, dat reeds
aanstonds na inlevering van de cheque bij de
bank de rekening van de inzender voor het in
de cheque uitgedrukte bedrag wordt gecredi
teerd. Hiertegen bestaat geen bezwaar, mits op
de afrekening de clausule o.g.v. (onder ge
woon voorbehoud) wordt geplaatst. Deze clau
sule houdt in dat de bank zich het recht voor
behoud de rekening van de inzender wederom
te belasten, of de betaalde gelden terug te
vorderen, indien de cheque onbetaald wordt
geretourneerd, om welke reden ook.
Het is duidelijk, dat het laatste met bank
cheques (z.g. prima-bankcheques), welke dus
door een bank als trekker zijn uitgeschreven,
minder zal voorkomen, dan met cheques door
niet-banken uitgeschreven.
Het „gewoon voorbehoud" wordt door de Cen
trale Bank gemaakt bij afrekening van cheques,
die ons door de aangesloten banken ter incasso
worden toegezonden. Het dient echter eveneens
door de aangesloten banken gemaakt te worden
bij afrekening van aan hen door hun cliënten
ter incasso gegeven cheques; uiteraard tenzij
de betaling reeds door de bank ontvangen werd.
De achtergrond van het voorbehoud is ge
legen in de algemene rekening-courant-voor-
waarden, die de verhouding tussen de Centrale
waarden, die de verhouding tusen de Centrale
Bank en haar rekeninghouders, waaronder de
aangesloten banken, beheersen, komt de navol
gende bepaling voor: „Iedere creditering we
gens discontering of verrekening van handels
papier, vreemde valuta of bankpapier, coupons,
dividendbewijzen, giro's, aflosbare of uitgelote
stukken, terzake van nog niet ingekomen be
dragen of stukken, hoe ook genaamd of uit
welke andere hoofde dan ook, geschiedt onder
voorbehoud van inkomst en zal slechts van
waarde zijn ten belope van het door de bank
ontvangen netto provenu."
In de rekening-courant-voorwaarden, die de
verhouding tussen de aangesloten banken en
hun cliënten beheersen, komt een soortgelijke
bepaling voor. Het is derhalve van belang laatst
genoemde rekening-courant-voorwaarden in de
verhouding met cliënten te gebruiken, zowel
voor deposito-rekeningen als rekeningen met
kredietfaciliteiten (bestelnummer 7072-7-63).
Wanneer is nu het gemaakte voorbehoud op
geheven?
Hiervoor is geen termijn te stellen. In de
praktijk blijkt meestal de termijn voor het heen
en terug zenden van de cheque, vermeerderd
met enkele dagen, voldoende te zijn. Er kunnen
zich echter gevallen voordoen, waarbij die ter
mijn niet onbelangrijk overschreden wordt. In
ieder geval kan de Centrale Bank, die als in
casserende instelling optreedt, nimmer aan
sprakelijk worden gesteld voor overschrijding
van deze termijn en zal zij steeds het recht
hebben een onbetaalde cheque terug te boeken,
zelfs indien deze na een abnormaal lange pe
riode, waarvan de oorzaak niet steeds verklaard
kan worden, onbetaald wordt teruggezonden.
Ook indien een cheque als normaal incasso
papier is behandeld, als betaald is afgerekend
en later blijkt, dat deze afrekening door de be
trokken bank ten onrechte is geschied om een
of andere reden, waardoor de cheque alsnog
geretourneerd wordt, kan de als incassobemid
delaar optredende bank hiervoor geen aan
sprakelijkheid op zich nemen. De aansprakelijk
heid zal steeds gezocht moeten worden bij de
trekker van de cheque of bij de betrokken bank.
Wij adviseren dus steeds, geen cheques di
rect uit te betalen aan onbekenden, al kan dit
voor z.g. prima-bankcheques nog wel verant
woord zijn.
In het algemeen dient men er op te letten,
dat de gegoedheid van de aanbieder zodanig is,
dat de mogelijkheid bestaat de rekening te de-
(vervolg op blz. 26)
25
