verschuiving" onze exportpositie niet te zeer
aantasten en zal ook daarna een rustig en
evenwichtig beeld mogelijk zijn, zodat de
economie zonder grote schokken een verdere
groei zal kunnen doormaken. Of dit bereikt zal
worden is moeilijk van tevoren te zeggen.
Ook geheel los van het effect op de betalings
balans is herstel van de rust op de arbeidsmarkt
gewenst. Het aanbod is niet erg flexibel, althans
niet op korte termijn. De vraag zal zich dus aan
het aanbod moeten aanpassen. In dit verband
denkt men aan bestedingsbeperking, afremming
van investeringen, hogere belastingen en kre
dietbeperking. Langs die wegen zai op de vraag
inderdaad invloed kunnen worden uitgeoefend.
Om op korte termijn resultaten te bereiken, zijn
de politieke autoriteiten daar wellicht ook op
aangewezen. Dat neemt echter niet weg, dat
deze maatregelen uit oogpunt van economische
groei niet bepaald sympathiek zijn. Indien voor
langere duur gerekend moet worden op een
tekort aan arbeidskrachten, is het voeren van
een structureel getinte conjunctuurpolitiek alles
zins aan te bevelen. In de Nederlandse situatie
bedoelen wij hiermee, dat in de economische
politiek ruimte moet worden aangebracht, niet
voor het scheppen van nieuwe arbeidsplaatsen,
zoals na de tweede wereldoorlog terecht het
geval is geweest maar meer voor het vervan
gen van arbeidsplaatsen door machines. Hier
mede wordt de welvaartsontwikkeling niet afge
remd, doch juist bevorderd.
Maatregelen die het proces van mechanisatie,
de vervanging van arbeidskrachten door werk
tuigen en machines, zouden verlichten, beteke
nen ook voor de agrarische sector een grote
steun. Maar al te vaak worden de agrarische
ondernemers thans gedwongen offers te brengen
ten behoeve van de gehele gemeenschap, om
dat hun zwakke economische positie hen niet
in staat stelt op de arbeidsmarkt op te bieden
tegen de industrie. Faciliteiten ter verlichting
van het omschakelingsproces, dat in de agra
rische sector gaande is, kunnen voor de gehele
maatschappij een nuttige uitwerking hebben.
Het is overigens niet voor het eerst dat de
Centrale Bank de gedachte van een wijziging in
het conjunctuur- en structuurpolitieke denken
naar voren brengt. Reeds op 21 februari 1961
publiceerden wij een artikel in de American
Banker, waarin gewezen werd op de belangrijke
wijzigingen die zich in de Nederlandse economie
voltrekken. Lange tijd was het de vraag geweest
of Nederland naast een evenwichtige betalings
balans, ook volledige werkgelegenheid zou
kunnen handhaven. Het beeld heeft zich in dit
opzicht radicaal gewijzigd, aldus het artikel in
1961. Niet van de kant van de betalingsbalans
zijn voorlopig verstoringen te vrezen, maar van
de kant van de onevenwichtige arbeidsmarkt.
Een zienswijze die door de feitelijke ontwikke
ling na 1961 is bevestigd.
Het zou te ver gaan, ook vandaag te stellen,
dat van de kant van het totaal van de bestedin
gen (consumptie, investeringen, export) geen
verstoringen voor onze economie dreigen.Tegen
de maatregelen van kredietbeperking, zoals die
thans genomen zijn, willen wij ons dan ook niet
verzetten. Wel moet het echter mogelijk blijven
rationalisatie van de produktie door kredietver
lening te bevorderen.
BIJEENKOMST DIRECTEUREN/KASSIERS
TE ALKMAAR
Der traditie getrouw kwam in de maand
oktober van dit jaar de afdeling Noordholland
van de landelijke Kassiersvereniging, onder
voorzitterschap van de heer W. Montagne (Aals
meer), in een jaarvergadering bijeen. Ditmaal
stond deze vergadering in het teken van de in
de beide voorgaande nummers van ons blad ge
opperde gedachte om te komen tot de instelling
van discussiegroepen van directeuren/kassiers.
De hoofdinspecteur, de heer K. B. van Steenwijk,
was uitgenodigd over dit onderwerp een inlei
ding te houden. De vergadering gaf van een
grote belangstelling blijk.
De gestelde vragen betroffen het vinden van
de voor het begin meest doelmatig te achten
indeling en grootte van de groepen, de te be
handelen stof, waarvoor tevens een aantal
suggesties werd geuit en voorts de wenselijk
geachte begeleiding van de Centrale Bank ten
372
