verruiming duidelijk waarnemen. Zowel het
totaalbedrag der in de agrarische sfeer ver
strekte bedragen als het aantal afzonderlijke
posten waren hoger dan ooit tevoren.
Het doel, aanzienlijke verbetering en ver
ruiming van de agrarische kredietverlening, is
bereikt. Wij realiseren ons echter goed, dat het
geen tot stand gebracht werd een voorlopig
karakter draagt, want de eisen, die de moderne
agrarische kredietverlening stelt, blijven aan
verandering onderhevig.
Het is onze taak de ons thans ten dienste
staande oude en nieuwe mogelijkheden uit te
buiten ten behoeve van de kredietnemers en ons
in te spannen om ook in de toekomst aan de
speciale financieringsbehoeften van land- en
tuinbouw te kunnen blijven voldoen.
OORDELEN
NAAR TIJD EN OMSTANDIGHEDEN
De ingrijpende ontwikkeling, die het land
bouwkrediet in de afgelopen jaren heeft door
gemaakt en de nieuwe kredietmogelijkheden, die
aan de agrariërs ten dienste staan, zijn zaken,
die ons met voldoening mogen vervullen. Zij
trekken de aandacht, zowel van de individuele
boer en tuinder als van de agrarische pers. Het
verheugt ons, dat er waardering bestaat voor
hetgeen onze organisatie tot nu toe op het ge
bied van de kredietverruiming heeft tot stand
gebracht.
Deze waardering gaat soms vergezeld van
een vergelijking van het heden met het krediet-
verleningsbeleid, zoals dat een aantal jaren
geleden door onze organisatie, met name door
de Centrale Bank gevoerd zou zijn. Deze ver
gelijking valt dan, meent men, ten ongunste van
het verleden uit. Onze banken zouden te weinig
soepel met de kredietverlening geweest zijn, de
Centrale Bank zou de teugels te strak hebben
gehouden en te veel bedacht geweest zijn op de
veiligheid der aan de banken toevertrouwde
gelden.
Tegen het trekken van dergelijke vergelijkin
gen willen wij ernstig waarschuwen, want het
vergelijken van het heden met het verleden is
minder eenvoudig dan het schijnt: men moet,
wil men rechtvaardig zijn, steeds oordelen naar
tijd en omstandigheden.
Na de laatste wereldoorlog heeft onze organi
satie zich nog lange tijd voor tal van uiteen
lopende moeilijkheden geplaatst gezien. Wij
noemen de geldzuivering, de Koreacrisis en de
monetaire verwikkelingen van 1956 en 1957.
Vele abnormale omstandigheden hebben zich
voorgedaan. De wisselvallige bewegingen van
geld- en kapitaalmarkt hebben ons voor lastige
problemen gesteld. Daar kwam bij, dat de grote
stijging van de kredietbehoefte in de landbouw
iets eerder inzette, dan de door ons nagestreef
de stijging der spaargelden. Deze dateert eerst
van de laatste vijf jaren.
Zwaar heeft in de eerste 12 jaren na de oor
log op de Centrale Bank de verantwoordelijkheid
gedrukt voor het bewaren van de liquiditeit van
de gehele organisatie. Een verantwoordelijkheid,
waarbij rekening moest worden gehouden ener
zijds met de belangen van de spaarders en
anderzijds met de behoeften van de krediet
nemers. De financiële ontwikkelingen maakten
het soms nodig, dat de kredietverleningsactivi
teit van de banken moest worden afgeremd. Ook
in tijden van „geldschaarste", zoals wij die
gekend hebben, is echter nimmer een verant
woorde financieringsaanvraag uit de agrarische
sector afgewezen.
Juist de stijging van de agrarische krediet
behoeften, die zich in de tweede helft van de
vijftiger jaren openbaarde, heeft de Eindhovense
en Utrechtse landbouwkredietorganisaties het
initiatief doen nemen tot bestudering van het
landbouwkrediet. Uit dit initiatief zijn de huidige
kredietfaciliteiten allengs voortgevloeid. Men
mag echter niet concluderen, dat wat nu kan,
vroeger ook mogelijk had moeten zijn. Daarvoor
verschilde de financiële en economische toe
stand van toen teveel met die van onze tijd.
Ook de nieuwe zekerheidsconstructies, die nu
gebruikt worden, de toepassing van de be
drijfseconomische beoordeling en de vermin
derde terughoudendheid bij boer en tuinder zijn
omstandigheden, die men niet onveranderd in
vroegere tijden aanwezig mag achten. Derge
lijke omstandigheden groeien en wisselen met
de tijd, hoezeer zij ook bewust door ons be
vorderd mogen worden.
In principe is het doel van onze organisatie
155
