drijfszekerheid geeft dan voortzetting van de
oude pachtverhouding, omdat een nieuwe over
eenkomst een langere duur zal hebben dan de
bestaande overeenkomst, die immers reeds ten
dele is verstreken. Door de regel van de ver
lenging van rechtswege van normale pacht-
contracten evenwel (zie het vorige artikel van
deze serie) zal op dit punt in de praktijk nauwe
lijks een verschil bestaan.
2. Indien de verpachter zijn medewerking
weigert aan de pachtovername, geeft artikel 49
van de Pachtwet voor bepaalde gevallen een op
lossing. Heeft de vader de leeftijd van 65 jaar
bereikt of is hij ten gevolge van ziekte of van
invaliditeit niet meer in staat het gepachte op
behoorlijke wijze te exploiteren, dan kan hij de
Pachtkamer de kantonrechter met twee bij-
zitters-landbouwkundigen) verzoeken zijn echt
genoot, een of meer zijner bloed- en aanver
wanten in de rechte lijn, een of meer zijner
pleegkinderen, of een of meer van de mede
pachters in zijn plaats als pachter te stellen.
Daarentegen kan de verpachter vorderen, dat
een of meer andere personen dan de zojuist
genoemde de pachter zullen opvolgen. De Pacht
kamer beslist hierop naar billijkheid, doch moet
een opvolger afwijzen, indien deze niet vol
doende waarborgen voor een behoorlijke be
drijfsvoering biedt.
Zoals al in vorige artikelen opgemerkt, is de
vermogensbehoefte bij pachtbedrijven in de
regel geen belemmerende factor voor de onder
nemer.
Toekomstige bedrijfsopvolging bij eigenaars-
bedrijven
1Verkoop met uitgestelde levering of onder de
opschortende voorwaarde van overlijden van
de vader
Hierbij sluiten vader en zoon een koopover
eenkomst, die pas tot effect zal komen na het
overlijden van de vader. Het voordeel van deze
methode is, dat de bedrijfsopvolging aldus wordt
vastgesteld. Daar staat echter tegenover, dat
deze vastlegging dan ook onherroepelijk is (in
tegenstelling tot de hierna te bespreken testa
mentaire beschikkingen), waarop niet meer kan
worden teruggekomen, als de zoon-koper als
ondernemer geen groot succes lijkt te zullen
worden. Een ander nadeel is, dat financierings
problemen, verbonden aan de overname van
eigenaarsbedrijven, er niet door worden opge
lost. Bovendien faalt deze oplossing, wanneer de
zoon eerder mocht komen te overlijden dan de
vader.
2. Een optierecht van koop voor de zoon na
overlijden van de vader
In dit geval staat de bedrijfsopvolging niet
geheel vast, maar kan de zoon-optant na het
overlijden van de vader belissen of hij het be
drijf wil kopen. Verder treden dezelfde nadelen
op als hierboven onder 1. werden genoemd.
3. Wettelijke erfopvolging
Wij komen nu op het terrein van het erfrecht,
en wel bij de situatie dat de vader geen testa
ment heeft gemaakt en ook geen andere voor
zieningen zoals een van de hiervoor vermelde
heeft getroffen. Alsdan kunnen allerlei moeilijk
heden zich voordoen, althans wanneer er meer
kinderen en een overlevende echtgenoot zijn.
In principe zijn de kinderen en de langst
levende echtgenoot gelijkberechtigd in de erfe
nis, en dus ook in de boerderij. Was de erflater
in gemeenschap van goederen gehuwd, dan
heeft de echtgenote zelfs recht op de helft van
de boedel, terwijl de andere helft haar en de
kinderen voor gelijke delen toekomt.
Zijn de erven het nu met elkaar eens, dat een
van hen het boerenbedrijf zal overnemen, dan
zullen de anderen hun erfdeel in geld moeten
krijgen uitgekeerd. De bedrijfsopvolger kan dan
voor moeilijke financiële vraagstukken komen te
staan, temeer waar de overige erven niet ver
plicht zijn een betaling in termijnen van het hun
toekomende te accepteren.
Nog ingewikkelder wordt de situatie wanneer
de erven het niet met elkaar eens kunnen wor
den over de toebedeling van het bedrijf aan een
of enkelen hunner. Het is alsdan juridisch
twijfelachtig, of de rechter de boedel zal doen
verdelen dan wel de boerderij aan een der erven
zal toewijzen onder gehoudenheid van de toe
bedeelde om de andere erven geld uit te keren.
141
