Financieel overzicht
Geruisloze belastingfinanciering
Nadat het bankwezen zich in de loop van
het jaar geleidelijk heeft kunnen voorberei
den op de zware eisen, die in de maanden
september en oktober aan de bankkassen
worden gesteld ten behoeve van de alsdan
vervallende belastingtermijnen, is dan dit
jaarlijkse hoogtepunt inmiddels bereikt. Vol
gens raming van de deskundigen is daarmee
in totaal een bedrag van meer dan een mil
jard gulden gemoeid. De betaling daarvan
is ten dele in september geschied en zal voor
het saldo dus in oktober moeten plaatsvinden.
Anders dan in vorige jaren is zulks echter
ditmaal met veel minder schokken en ver
storingen voor de geldmarkt waaronder
men pleegt te verstaan het netto saldo dat
het bankwezen aan liquiditeiten ter beschik
king heeft gegaan. Juist de grote span
ningen, die een jaar geleden nog aan de dag
zijn getreden, zijn voor de minister van Fi
nanciën aanleiding geweest te streven naar
een systeem, dat een veel gelijkmatiger
ontwikkeling op de geldmarkt kon verzeke
ren. Daartoe is gekozen schatkistpapier dat
juist in de kritieke periode van de belasting
betalingen afloopt. Wij hebben de vorige
maal reeds een en ander ter sprake gebracht
en kunnen thans dus volstaan met te consta
teren, dat het stelsel buitengewoon goed
heeft voldaan en ten volle aan de daarom
trent gekoesterde verwachtingen beant
woordt.
Sedert 8 februari was ook oktoberpapier
over de toonbank verkrijgbaar, terwijl naar
mate de tijd verstreek de looptijd van het ter
beschikking gestelde papier werd verkort,
waardoor een belangrijk deel van het uit
gegeven papier in de tweede helft van sep
tember, dan wel in oktober is vervallen. Op
3 augustus werd de afgifte van dit belasting
papier gestaakt.
Aanvankelijk bestond voor dit speciale
papier niet veel belangstelling van de zijde
der banken. Enerzijds lag de tijd der be
lastingbetalingen nog zo ver, anderzijds was
de geboden rente niet zeer aantrekkelijk. De
minister wilde uiteraard niet meer betalen
dan de op de openmarkt geldende rente, die
onder invloed van de toen bestaande geld-
ruimte laag was. Omstreeks begin maart
kwam er echter verandering in de markt
situatie: de rente steeg enigszins, terwijl de
neiging tot aankoop van het belasting
papier toenam. Wanneer men nu weet, dat
in september/oktober 1960 slechts 284 mil
joen aan schatkistpapier verviel en in de
zelfde maanden van 1961 214 miljoen, dan
kan men uit het hierboven genoemde bedrag
De verwachting ligt voor de hand dat de
populariteit van het nieuwe systeem gaande
weg nog zal toenemen, waardoor een nog
evenwichtiger ontwikkeling op de geldmarkt
in de komende jaren waarschijnlijk lijkt.
Zoals elke medaille heeft ook deze haar
keerzijde en wel voor de schatkist, die de
zelfde gulden uiteraard slechts eenmaal kan
uitgeven. Bij het nieuwe beleid krijgt zij de
belastinggelden veel eerder ter beschikking,
maar dit is eerder een voor- dan een nadeel,
aangenomen dat ook in de uitgaven een
zekere regelmaat moet zitten en deze over
het gehele jaar verspreid zijn. Het Rijk heeft
Naar schatting hebben de banken sedert
het begin van dit jaar van de agent van de
minister van Financiën voor 600 a 700
miljoen promessen afgenomen, die precies
op het gewenste tijdstip afliepen. De tegen
waarde daarvan kon dus onmiddellijk dienen
ter voldoening aan de belastingbetalingen.
Met het nieuwe beleid is begonnen op
30 januari, ter gelegenheid van de inschrij
ving op schatkistpapier (tender), waarbij
promessen beschikbaar zijn gesteld die in
oktober vervielen.
van 600 a 700 miljoen zonder meer op
maken, dat het streven tot vermindering van
de spanningen op de geldmarkt tijdens de
fiscale aderlatingen in grote mate is geslaagd.
Des te meer blijkt dat wanneer men bedenkt,
dat het tegoed van het Rijk in 1961 na 4 sep
tember, tot het ogenblik waarop de hoogste
stand werd bereikt, met ca 800 miljoen
toenam en deze toeneming in de overeen
komstige periode van 1960 ca 700 miljoen
beliep.
394
