gever failliet gegaan is, zal het overschot aan
de faillissementscurator afgegeven moeten
worden. Laten wij aannemen, dat de bank,
afgezien van het door hypotheek gedekte
voorschot of krediet, nog een tweede vorde
ring op dezelfde debiteur of kredietnemer
heeft, die gedekt is b.v. door borgtocht. De
bank zal gewoonlijk het verlangen hebben,
deze tweede vordering, die niet door hypo
theek gedekt is, van het overschot af te hou
den. De Hoge Raad heeft in 1930 uitgemaakt,
dat de bank dat kan doen. De bank behoeft
dus aan de hypotheekgever alleen maar af
te geven wat van de opbrengst overblijft,
nadat de bank daarop in mindering heeft
gebracht haar met hypotheek gedekte vorde
ring en bovendien de door borgtocht gedekte
vordering. De Hoge Raad maakte uit, dat de
bank die bevoegdheid zelfs dan heeft, als de
hypotheekgever inmiddels failliet is gegaan.
Juist dan is immers een dergelijke mogelijk
heid voor de bank van groot belang.
Deze beslissing heeft indertijd veel onze
kerheid teweeggebracht. De vraag waarmee
men natuurlijk direct geconfronteerd werd
was, of deze compensatiebevoegdheid van de
eerste hypotheekhouder ook kon strekken
ten nadele van een eventuele tweede-hypo
theekhouder.
Laten wij, in het zoëven uitgezette geval,
veronderstellen dat het onroerend goed be
zwaard is met een eerste hypotheek ten be
hoeve van de bank en een tweede hypotheek
ten behoeve van een andere instelling. De
bank heeft, behalve haar door hypotheek ge
dekte vordering, nog een vordering op de
hypotheekgever, die niet door hypotheek is
gedekt maar b.v. door borgtocht. De bank
is voor de noodzaak geplaatst om haar
rechten als eerste hypotheekhouder uit te
oefenen door uitwinning. Kan de bank nu de
opbrengst bij executie aanwenden ter vol
doening van haar door hypotheek gedekte
vordering en van de met borgtocht gedekte
vordering, zodat de tweede-hypotheekhouder
alleen maar krijgt datgene wat daarna over
is gebleven? Of is het zo, dat de opbrengst
aangewend moet worden ter voldoening van
de eerste en de tweede hypotheek, en pas
daarna ter voldoening van de niet door hy
potheek gedekte vordering van de bank?
Een recente beslissing van de Hoge Raad
heeft ons geleerd, dat de tweede-hypotheek
houder geen vrees behoeft te koesteren voor
de compensatiebevoegdheid van de eerste-
hypotheekhouder. De tweede hypotheek blijft
namelijk, indien en voorzover de tweede
hypotheekhouder niet voldaan wordt, be
staan, ook al is het onroerend goed dat met
hypotheek belast is, in eigendom overgegaan
op een andere partij. Laten wij in het geval,
dat wij zojuist gesteld hebben, aannemen dat
de bank tot uitwinning is overgegaan en
het onroerende goed verkocht heeft aan een
zekere heer X. Indien X de volledige koop
prijs aan de bank zou betalen en de bank zou
gebruik maken van haar compensatierecht,
zodat de tweede-hypotheekhouder niet aan
zijn trekken komt, is de tweede hypotheek
niet tenietgegaan, doch blijft voortbestaan
op het onroerend goed, dat thans eigendom
is geworden van X. In feite betekent dit, dat
de tweede-hypotheekhouder dit onroerend
goed onder X kan uitwinnen. Dit zal voor
X een groot nadeel met zich kunnen brengen.
Daarom doet X verstandig, om bij de koop
van het onroerend goed, de koopprijs alleen
dan aan de eerste-hypotheekhouder uit te
betalen, wanneer hij de verzekering gekregen
heeft dat de eerste-hypotheekhouder niet
een tweede, niet door hypotheek gedekte vor
dering heeft, die hij voornemens is met het
executie-overschot te verrekenen. Indien de
eerste-hypotheekhouder hem deze verzeke
ring niet kan geven, is het voor hem raad
zaam, overeenkomstig de bepalingen van
het Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van
Rechtsvordering een rangregeling te doen
openen en zuivering te vragen. De mogelijk
heid daartoe bestaat voor hem alleen gedu
rende een maand na de toewijzing.
In de praktijk zal bij verkoop op last van
de eerste-hypotheekhouder de koper de vol
ledige koopsom volgens de veilingvoorwaar-
den moeten storten bij de notaris die de vei
ling houdt. De notaris staat dan voor de
taak de koopprijs onder de hypotheekhouders
te verdelen.
Zie vervolg pag. 148
143
