lokken van ondernemers, die zich speciali
seren in weinig grond vragende produktie-
richtingen (tuinbouw, veredelingsprodukten)
of denken aan opheffing van hun bedrijf. Dit
heeft enerzijds een matigende invloed op de
ontwikkeling van de grondprijzen, terwijl
anderzijds een gewenste aanpassing van de
bedrijfsgroottestructuur door aankoop van
los land wordt bevorderd.
Anderzijds wijst de regering er op, dat de
nadelen van de thans geldende regeling be
langrijk in betekenis zijn toegenomen. De
verstarrende invloed op het grondgebruik en
het grondverkeer en de remmende werking
op produktiviteitsverhogende investeringen
wegen zwaar in een tijd, waarin de econo
mische en technische ontwikkeling noodzaakt
tot een snelle aanpassing van de structuur
van het agrarische produktie-apparaat.
Voorkeursrecht pachter
Het vervallen van de wet Vervreemding
Landbouwgronden maakt het noodzakelijk,
dat het voorkeursrecht van de pachter al
gemeen beschouwd als een gewenste en
noodzakelijke bescherming van de gebruiker
van de grond op een andere wijze wordt
geregeld. Daartoe zal de Pachtwet worden
gewijzigd. Krachtens een nieuw, bij de
Staten-Generaal aanhangig gemaakt, ont
werp wordt de verpachter verplicht, alvorens
tot vervreeming van het verpachte over te
gaan, een aanbod te doen aan de pachter. De
waarde van het land zal dan, met inacht
neming van dezelfde factoren, worden vast
gesteld als in geval van onteigening. Als de
pachter de vastgestelde waarde als prijs
accepteert, doch de verpachter niet, dan mag
het land niet aan een derde worden verkocht.
Wanneer de pachter niet kan of wil kopen
en hij een nieuwe eigenaar tegenover zich
krijgt, die het goed zelf wil gebruiken, dan
kan de pachter toch nog 6 jaren na over
dracht blijven zitten.
De kwestie van de koopprijsbeheersing van
voor agrarische doeleinden bestemde gronden
is thans in de politieke arena geworpen. Ge
zien de grote meningsverschillen in de krin-
gen van de georganiseerde landbouw mag
worden verwacht, dat de discussies fel zullen
oplaaien. Er is reeds aangekondigd, dat een
van de fracties hetgeen na de oorlog nog
nimmer is voorgekomen zelf het initiatief
zal nemen tot het indienen van een wets
voorstel tot verlenging van de bestaande
regeling.
Grondaanwinst
Hoewel enerzijds voortdurend aanvallen
worden gedaan door woningbouw, wegen
aanleg, waterwegen, recreatie, enz., op onze
cultuurgrond, staat daar anderzijds tegen
over een aanwinst door inpoldering en ont
ginning. Daardoor vermeerderde onze cul
tuurgrond de laatste tien jaren met ongeveer
48.700 ha, terwijl daartegenover 46.700 ha
voor agrarische bestemming verloren ging
door bebouwing, vergraving en opspuiting.
Hoewel een groot deel van de nieuwe polders
voor land- en tuinbouw wordt bestemd, ziet
men toch de agrarische landhonger niet meer
als de grootste drijfveer voor de inpoldering
van het IJsselmeer. Thans zijn het ook de
niet-agrarische belangen van huisvesting,
industrialisatie, verkeer en recreatie, die de
bestemming van deze nieuwe gronden zullen
moeten bepalen. Wat eertijds een uitweg voor
de agrarische bevolking leek, kan thans
dankbaar worden benut ter leniging van de
nationale ruimtenood.
92
Rationeel bodemgebruik
Hoewel de Nederlandse land- en tuinbouw
op een klein stukje grond reeds goede
prestaties leveren voeding van het dichtst
bevolkte land van West-Europa plus export
overschot bieden de toekomstige concur
rentieverhoudingen op een vrijere markt nog
ruime mogelijkheden. Daarbij moet het
agrarisch bedrijf zich instellen op minder
arbeidskracht en minder cultuurgrond, waar
bij echter vooral ook met het oog op de
voortbrenging van kwaliteitsprodukten
meer kapitaal in gebruik moet worden ge
nomen. Enerzijds za' de arbeidsproduktiviteit
nog hoger moeten worden opgevoerd. Hoewel
door mechanisatie en rationalisatie reeds veel
