het feit, dat de stijging van de welvaart de
vraag naar fijnere, onder glas gekweekte,
groenten doet toenemen. Daardoor kon het
aandeel van de Nederlandse tuinbouw in de
voorziening van de West-Europese groente
markt de laatste 10 jaar reeds belangrijk
groter worden. Ten gevolge van de grotere
vraag kon ons glasareaal sterk worden uit
gebreid. Bovendien is de produktie per op
pervlakte eenheid gestegen door een betere
grondontsmetting, ziektebestrijding enz. Waar
men er vooral in is geslaagd de produktie
bij het gestookte glas uit te breiden, waardoor
in het vroege voorjaar de aanvoer belangrijk
groter werd, ontstond een veel gunstiger
spreiding van de aanvoer over een langere
periode. Vooral deze teelt- en aanvoersprei-
ding is de positie van de tuinbouw ten goede
gekomen.
Afzetbevordering
Het zo moeilijke probleem in onze land
bouwpolitiek voor de aansluiting van de
produktie aan de afzetmogelijkheden heeft
echter twee kanten. Weliswaar kan men, zo
als in de tuinbouw, trachten het aanbod
enigermate aan te passen, doch voor de grote
stapelprodukten waarvan de prijsvorming
feitelijk wordt bepaald door de internatio
nale overschottenmarkt is dit probleem op
nationaal niveau onoplosbaar. Het beeft
immers weinig zin de produktie daar te be
perken waar de natuurlijke hoge bescher
mende tolmuren, kunstmatig tot uitbreiding
over te gaan.
Daarom wordt de laatste tijd, veel meer
dan over beperking van produktie en aan
bod, vooral gesproken over mogelijkheden ter
vergroting van de afzet. Het is immers niet
alleen van belang dat de produktie zich aan
past aan de snel veranderende omstandig
heden we hebben daaraan in onze vorige
kroniek vooral aandacht geschonken maar
wil de landbouw zijn positie handhaven en
versterken dan is het een gebiedende eis er
naar te streven een zo hoog mogelijke gelde
lijke opbrengst te verkrijgen. In dit verband
doet het woord „valorisatie", het tot waarde
brengen, vooral de laatste tijd veel opgeld.
In verschillende landbouwbladen worden
nogal kritische geluiden gelanceerd over de
wijze waarop de afzet van onze landbouw-
produkten in het buitenland wordt verzorgd.
Men heeft blijkbaar de indruk, dat Neder
land hierbij lelijk achterop zou zijn geraakt
in vergelijking met onze concurrenten, vooral
met Denemarken. Vooral de enigszins
apathische en afwijzende houding van vele
groeperingen inzake reeds lange tijd aan
hangige plannen om te komen tot een goed
opgezet marktonderzoek, de vaak gebrekkige
presentatie van ons produkt en de veelal
moordende concurrentie tussen de exporteurs
op de buitenlandse markt heeft in de land-
bouwkringen de vraag doen rijzen of er geen
fouten en onvolkomenheden schuilen in ons
afzetsysteem.
Samenspel
Een van de voornaamste punten, welke bij
de veel geuite kritiek naar voren komt, is het
feit, dat hoewel aan het particuliere
initiatief veel waarde moet worden gehecht
de exporteurs elkaar op de exportmarkt
dikwijls voor de voeten lopen en elkaar met
hetzelfde produkt bij de buitenlandse ai-
nemer staan te verdringen. Men zou daarom
moeten komen tot een concentratie van de
afzet, althans tot veel meer samenwerking en
samenspel. Alleen daardoor kan een zo sterk
mogelijke marktpositie worden ingenomen.
Concentratie van bedrijven tot grote ver
koopeenheden en hetzelfde geldt voor de
verwerking heeft ongetwijfeld vele voor
delen. Concentratie bespaart niet alleen op
kosten, doch men kan ook de propaganda
doelbewuster voeren en veel gemakkelijker
met merkartikelen op de markt komen. Wan
neer men een merkartikel weet te brengen
met constante kwaliteit en stabiele prijs ont
moet men zeer zeker een vaster afzetgebied.
Een duidelijk voorbeeld vormt hier de mar
garine, met enkele grote merken, tegenover
de boter, die naamloos, of met 200 of 300
kleine merkjes en bovendien tegen zeer wis
selend prijspeil, wordt gebracht.
Meer concurrentie
Nederland ondervindt steeds scherpere
concurrentie. Ir. Franke noemde kortgeleden
nog het voorbeeld van de Poolse ham, die
door een goed opgezette reclamecampagne in
Amerika b.v. meer gevraagd en beter betaald
wordt dan Nederlandse ham, die onder ver
schillende merken wordt aangeboden door
een groot aantal Nederlandse fabrieken, die
290
