ENKELE GEDACHTEN
RONDOM DE MODERNE RUILVERKAVELING (II)
door ir. L. H. Bouwman, oud-hoofdingenieur bij de
Cultuurtechnische Dienst te Utrecht
Kaveltoewijzing aan openbare lichamen
De ruilverkavelingswet biedt de mogelijk
heid in een blok van ruilverkaveling tegen
betaling kavels toe te wijzen aan openbare
lichamen, b.v. aan de staat, provincie of ge
meente. In het desbetreffende wetsartikel
staat uitdrukkelijk, dat dit dient te geschie
den ten behoeve van doeleinden ten algemene
nutte en voorzover deze doeleinden in over
eenstemming zijn met het doel van de ruil
verkaveling.
Allereerst dient derhalve te worden nage
gaan of het openbare lichaam de gronden
nodig heeft voor doeleinden van algemeen
nut. Als voorbeelden kunnen worden genoemd
gronden, die nodig zijn voor woningbouw,
voor aanleg van rijks- of provinciale wegen
of voor de stichting van proefboerderijen.enz.
Bovendien zal voor de toewijzing van kavels
aan het openbare lichaam een landbouw
belang gediend moeten zijn.
Het is niet uitgesloten dat in een ruilver
kaveling gronden nodig zijn voor de bouw
van woningen, vestiging van industrieën e.d.
en dat deze gronden door het betrokken
openbare lichaam binnen afzienbare tijd
zouden moeten worden onteigend. Dergelijke
plannen behartigen ook voor de agrarische
bewoners van het blok grote belangen. Voor
deze transactie zou weliswaar een schadeloos
stelling worden uitgekeerd, maar door de ont
eigening zou aan de bedrijfsvoering van de
gebruiker van de desbetreffende gronden een
einde worden gemaakt.
Het is derhalve zeer belangrijk, dat de
mogelijkheid bestaat binnen het kader van de
ruilverkaveling kavels te kunnen toewijzen
aan openbare lichamen. De gebruiker, wiens
bedrijf voor voornoemde doeleinden aan een
openbaar lichaam worden toegewezen, wordt,
in afwijking van de procedure bij ont
eigening, niet gedupeerd. De gezamenlijke
eigenaren zullen nl. de oppervlakte grond,
welke door de toewijzing voor de landbouw
verloren gaat, beschikbaar moeten stellen,
tenzij de betrokken eigenaar prijsstelt op al
gehele uitkoop en bij verpachting tevens de
pachter afziet van het terugontvangen van
pachtland.
De toewijzing in het kader van de ruilver
kaveling kan niet in onbeperkte mate ge
schieden, maar mag slechts plaats hebben tot
een maximum van 5 °/o van de totale agra
rische waarde van de tot het blok behorende
gronden.
Toewijzing van kavels aan openbare licha
men in ruilverkavelingsverband moeten wij
derhalve uitsluitend zien als middel om het
doel, de behartiging van de landbouwbe
langen, voor langere termijn te kunnen ver
wezenlijken.
Boerderijbouw
De overtuiging wint bij de boeren meer en
meer veld, dat, voor het tot stand komen van
een verantwoorde verkaveling, boerderijen
uit de dorpskernen naar het veld verplaatst
dienen te worden. In het bijzonder geldt dit
In het meinummer van 1961 publiceerden wij het eerste artikel betreffende enkele gedachten
rondom de moderne ruilverkaveling. In dit gedeelte zullen puntsgewijze diverse elementen
aan een nadere beschouwing worden onderworpen.
268
