als gevolg van het feit dat de laatste tijd is
voortgegaan met belangrijke bedragen die op
korte termijn in het buitenland waren uitge
zet te doen repatriëren. Deze ontwikkeling is
in de hand gewerkt door de valuta-onrust
in diverse landen evenals door de hoge
kosten welke de dekking van het valuta
risico met zich bracht. In de tweede plaats
heeft de daling van de rentevoet in de Ver.
Staten de zogenaamde rente-arbitrage weinig
aantrekkelijk gemaakt.
Vandaar ook dat de verhoging van
de verplichte dekking die de banken
bij de Nederlandsche Bank moeten aan
houden, van 8 tot 10 °/o van de aan hen
toevertrouwde middelen, waartoe enkele
maanden geleden werd overgegaan, de ban
ken hoegenaamd geen pijn heeft gedaan. Dat
blijkt o.a. ook uit het aanzienlijke tegoed
waarover de banken aan het einde van de
maand hij de Nederlandsche Bank beschik
ten en dat, ondanks de zeer zware juli-
ultimo, de verplichte dekking toch nog met
ten minste 100 miljoen heeft overtroffen.
Dat de ultimo-eisen die aan het bankwezen
werden gesteld zwaar zijn geweest leert de
weekstaat van de Nederlandsche Bank, afge
sloten per 3 juli, waaruit men kan aflezen,
dat de bankbiljettenomloop in één week tijds
met ruim 206 miljoen is toegenomen. In de
eerste helft van juli zal daarvan wel weer
een flink gedeelte naar de banken terug
vloeien, zij het ook dat het vakantieseizoen
ook haar eisen stelt en op die terugvloeiing
remmend zal werken.
Beperking van kredietverlening
Het bankwezen kan zich zo ruim roeren,
dat de leiding van de Nederlandsche Bank
daarin aanleiding vond, met de banken over
leg te plegen teneinde een beperking van de
kredietverlening onder het oog te zien. Dit
overleg heeft in de afgelopen maand plaats
gehad met de representatieve organisaties
van de handelsbanken en de landbouwkre-
dietbanken en is in juli voortgezet.
In dit verband zij er aan herinnerd dat de
mogelijkheid om bij een grote expansie van
de kredietverlening tot kredietbeperking over
te gaan, is neergelegd in de wet Toezicht
kredietwezen. In juli 1960 bereikte de
Nederlandsche Bank met de Nederlandse
Bankiersvereniging en de Centrales der land-
bouwkredietbanken overeenstemming over de
invoering van een regeling tot beteugeling
van een al te sterke kredietverlening. Daarbij
werd bepaald dat de banken hun kredietver
lening eventueel zodanig moeten regelen, dat
deze niet meer zal stijgen dan met een be
paald percentage ten opzichte van de krediet
verlening in een overeengekomen basis
periode.
Indien de kredietverleningvan handels- en
landbouwkredietbanken tezamen de grens
overschrijdt, die daartoe door de centrale bank
is gesteld, is voor de Nederlandsche Bank het
ogenblik gekomen om deze regeling die het
vorige jaar zoals dat heette in de ijskast was
gestopt te gaan toepassen. Dat betekent
intussen niet dat alle banken daardoor indi
vidueel zullen worden getroffen. Alleen de
banken, die ten aanzien van de spelregels
zondigen, moeten bij wijze van boete een
extra bedrag renteloos bij de curculatiebank
deponeren, hetwelk gelijk zal zijn aan het be
drag van de kredietoverschrijding door de
desbetreffende instelling.
Aanleiding tot de invoering van de boven
genoemde regeling vormt de sterke expansie
van de kredietverlening in de eerste vier
maanden van het lopende jaar.
Deze expansie bergt inflatoire gevaren in
zich, aangezien er geen produktie-uitbreiding
van overeenkomstige omvang tegenover staat.
Het Centraal Planbureau heeft de produktie-
uitbreiding voor het lopende jaar op slechts
4V2 geschat, terwijl de produktie in 1960
met niet minder dan 13 was toegenomen.
Het percentage van de kredietexpansie in dit
jaar is veel groter geweest dan op grond van
de toeneming der produktie toelaatbaar is te
achten.
Het ligt in de bedoeling, dat de krediet-
beperkingsmaatregelen in oktober a.s. hun
effect zullen doen gevoelen. Daarbij zal reeds
rekening worden gehouden met het feit, dat
de kredietverlening zich in de eerste maan
den van het lopende jaar zo sterk heeft uit
gebreid. Op deze grond is boven het toege
stane accres van I per maand voor 1961
een extra-toeneming van 3 voorzien. Dat
komt er derhalve op neer, dat de krediet
expansie op 1 oktober a.s. eerst als te sterk
zal worden beschouwd, als die de 12 te
boven is gegaan.
260
