een terrein gekocht heeft, waarop hij een huis
wil laten bouwen. Dit huis wil hij, als het
gereed is, als gemeenschappelijke woning
voor zich en zijn echtgenote laten dienen.
Teneinde de bouwkosten te kunnen financie
ren, vestigt de man hypotheek op de grond,
waarop de woning zal verrijzen. Men spreekt
in dat geval van een bouwhypotheek ol van
een bouwlening; de man neemt de lening op
naarmate de bouw vordert en het onderpand
in waarde toeneemt. Heeft de man voor het
vestigen van de hypotheek de toestemming
van zijn vrouw nodig?
Op het ogenblik waarop de hypotheekakte
gepasseerd wordt, is het huis nog niet
klaar. Het wordt op dat ogenblik nog niet
door de man en zijn vrouw als gemeenschap
pelijke woning gebruikt. De toestemming van
de vrouw is dus in dat geval niet beslist
noodzakelijk. Overigens willen wij opmer
ken, dat er vele voorzichtige notarissen zijn,
die ook in een dergelijk geval de vrouw in de
akte laten meecompareren.
Het tweede geval dat wij willen bespreken
is dat, waarin de vrouw de woning, die zij
eertijds tezamen met haar man bewoond
heeft, verlaten heeft. De man wil deze wo
ning met hypotheek bezwaren. Heelt hij
daarvoor de toestemming van zijn vrouw
nodig? Als de vrouw de woning, die zij met
haar echtgenoot gedeeld heeft, verlaat, wijst
dat gewoonlijk op onenigheid tussen de echt
genoten. De man heeft er in dit geval spe
ciaal belang bij om te weten, of de toestem
ming van de vrouw voor de bezwaring ver
eist is of niet. Nu zal men inderdaad mogen
aannemen, dat wanneer de vrouw de woning
definitief verlaten heeft, d.w.z. met de
bedoeling er nimmer terug te keren, en
tevens haar intrek genomen heeft iri een
ander huis en dit tot haar eigen woning heeft
bestempeld, de woning waarin de man nog
vertoeft niet langer de gemeenschappelijke
woning is. In theorie kan dus de man deze
woning bezwaren zonder de toestemming van
zijn vrouw. In werkelijkheid zal het echter
vaak moeilijk zijn uit te maken of men
inderdaad mag aannemen dat de vrouw de
woning van de man definitief verlaten heeft.
Een tijdelijk verblijf van de vrouw elders
ontneemt aan de woning niet het karakter
gemeenschappelijk te zijn. Wanneer b.v. de
vrouw wegens ziekte opgenomen moet wor
den in een ziekenhuis, dan blijft de woning
waarin de man en de vrouw voordien samen
woonden, hun gemeenschappelijke woning,
hoe lang ook het verblijf van de vrouw in
het ziekenhuis moge duren. Een juiste maat
staf om aan te geven, of de woning wel of
niet gemeenschappelijk is, is in deze situatie
niet gemakkelijk te vinden. Het is dan van
belang, dat de boerenleenbank zoveel mo
gelijk beschermd wordt tegen deze onzeker
heid. Men mag er niet spoedig toe overgaan
om te zeggen, dat de woning, die de vrouw
verlaten heeft, niet langer de gemeenschap
pelijke woning van de echtgenoten is. De
boerenleenbank loopt immers anders kans,
dat de rechter, als hij eens over deze situatie
te oordelen zou krijgen, de bank in het on
gelijk zal stellen. Wanneer de man de ge
meenschappelijke woning zonder toestem
ming van de vrouw met hypotreek bezwaart,
kan het hypotheekrecht van onwaarde wor
den verklaard.
Hiervoor vermeldden wij reeds, dat de
man de woning, die de vrouw alleen be
woont, niet zonder haar toestemming met
hypotheek kan bezwaren. Als de echtgenoten
duurzaam gescheiden leven mag de man wel
op eigen gelegenheid de door hem zelf be
woonde woning met hypotheek bezwaren,
maar niet de door de vrouw bewoonde
woning.
Rechterlijke machtiging in plaats van
toestemming van de vrouw
Als de man de gemeenschappelijke woning
met hypotheek wil bezwaren, zal het zich
kunnen voordoen dat het moeilijk blijkt te
zijn, de toestemming van de vrouw te ver
krijgen. Dit kan het gevolg zijn van de om
standigheid, dat de vrouw haar toestemming
niet kan geven (b.v. wegens afwezigheid of
omdat zij zich in de onmogelijkheid bevindt,
haar wil te verklaren) of dat zij weigert haar
toestemming te geven. In beide gevallen kan
de toestemming van de vrouw vervangen
worden door een machtiging van de rechter.
Als de vrouw de toestemming niet kan
geven, omdat zij afwezig is of in de onmo
gelijkheid verkeert haar wil te verklaren (dit
laatste zal zich b.v. voordoen bij langdurige
bewusteloosheid van de vrouw, of wanneer
Bezwaring van de woning als de echtgenoten
gescheiden leven
187
