nalatige wederpartij tot nakoming te ver
oordelen. Hoe zulk een proces nu precies in
zijn werk gaat, kunnen wij hier buiten be
schouwing laten; voor ons is alleen van be
lang vast te stellen, dat men ieder vorde
ringsrecht voor de rechter kan geldend
maken. Wat de koopovereenkomst betreft,
geldt daarvoor trouwens nog een zekere
restrictie. Zo zal de verkoper van de koper
alleen maar dan betaling van de koop
prijs kunnen eisen, indien hij de zaak waar
op de koopovereenkomst betrekking heeft
geleverd heeft of althans aanbiedt zulks ter
stond te doen. Bij de koopovereenkomst is
dus gelijk oversteken de regel. Daarom mag
de koper zich op het standpunt stellen, dat
hij niet behoeft te betalen tenzij de verko
per aan zijn leveringsplicht heeft voldaan.
Verder kunnen vorderingsrechten ont
staan uit terleenverstrekking van gelden;
uit levering van melk aan een zuivelfabriek
en levering van groenten of fruit aan een
groenten- of fruitveiling; aanneming van
werk; verzekeringsovereenkomsten; huur
overeenkomsten; kortom, iedere overeen
komst die men in het dagelijks leven sluit,
geeft aanleiding tot het ontstaan van vorde
ringsrechten. Al deze vorderingsrechten
zijn, behoudens een klein aantal uitzonde
ringen, vatbaar voor overdracht (of cessie,
wat hetzelfde is). Een vorderingsrecht, dat
vatbaar is voor overdracht, is ook vatbaar
voor verpanding.
De boerenleenbank zal vaak benaderd
worden met het verzoek, leningen of kre
dieten te verstrekken waarbij vorderings
rechten als onderpand worden aangeboden.
Een heel vaak voorkomend geval is, dat
vorderingsrechten worden aangeboden die
voortspruiten uit terleenverstrekking van
gelden onder hypothecaire zekerheid. De
situatie is dan dus deze, dat iemand gel
den onder zekerheid van hypotheek ter leen
verstrekt heeft en later op zijn beurt zelf
een krediet of voorschot bij de boerenleen
bank wil hebben. Onder welke omstandig
heden nu is een dergelijk onderpand voor
de boerenleenbank aanvaardbaar?
Men moet daarbij in de eerste plaats let
ten op de voorwaarden en bedingen, waar
onder de geldlening is verstrekt. Gewoon
lijk staan de voorwaarden en bedingen
waaronder de geldlening is verstrekt in de
hypotheekakte. Deze moet men dus in de
eerste plaats bij de hand hebben. Voor de
boerenleenbank is daarbij het belangrijkste,
hetgeen in de akte omtrent de opeisbaarheid
van de lening is bepaald. Volgens de statu
ten van de boerenleenbank moet de bank,
indien zij een voorschot of krediet aan een
van haar leden verstrekt, altijd de bepaling
maken, dat de lening, resp. het krediet, op
eisbaar is met een opzeggingstermijn, die,
behoudens speciale goedkeuring van de Cen
trale Bank, niet langer is dan drie maanden.
Wanneer nu aan de bank een vorderings
recht als onderpand wordt aangeboden,
moet erop worden toegezien dat daarbij om
trent de opzegging niet een voor de geld
gever minder gunstig beding is gemaakt.
Met andere woorden: De lening, die aan de
bank als onderpand wordt aangeboden,
moet óf terstond en onmiddellijk op eerste
aanmaning van de schuldeiser opeisbaar
zijn, óf zij moet opeisbaar zijn met een op
zeggingstermijn welke niet langer is dan drie
maanden. Juist bij hypothecaire geld
leningen komt het vaak voor, dat voor de
terleenverstrekking een zekere termijn over
eengekomen is, en dat, behoudens bijzondere
gevallen zoals b.v. faillissement van de de
biteur der vordering, voor het verstrijken
van de duur van die termijn geen opvorde
ring door de schuldeiser zal kunnen plaats
vinden. Ook al is het onderpand dat voor
een dergelijke lening verbonden is nog zo
waardevol, toch zal de boerenleenbank zulk
een lening niet als onderpand (of althans
niet als het enige onderpand) voor een boe
renleenbankvoorschot of boerenleenbank
krediet kunnen aanvaarden. Als de cliënt
van de bank „hypotheken" als onderpand
aanbiedt (zoals men dit in de wandeling wel
eens pleegt te noemen), bedoelt men daar
mee niet anders te zeggen dan dat hij vor
deringsrechten als onderpand aanbiedt, die
gedekt zijn door hypothecaire zekerheid.
De condities van het vorderingsrecht bepa
len dus in de eerste plaats de waarde van
het onderpand.
Voor een onderzoek naar de condities van
de hypothecaire leningen, die aan de bank
als onderpand worden aangeboden, is het
noodzakelijk de hypotheekakte (die ge
woonlijk de geldleningsovereenkomst mede
behelst) alsmede alle daarbij behorende
30
