nabetalingen uit het Zuivel- en Landbouw-
egalisatiefonds en de heffingen voor het
Produktschap voor Zuivel.
De melkafrekeningen werden vroeger met
de hand geschreven; met de toeneming van de
werkzaamheden deden op vele fabriekskan-
toren boekhoud- en factureermachines hun
intrede. Deze kunnen echter slechts een deel
van het handwerk overnemen en zijn in ver
houding duur. Een andere factor is nog een
hier en daar optredend gebrek aan personeel.
Bovendien bleek dat door samenwerking
belangrijke kostenvoordelen waren te be
halen.
Tot nu toe heeft de G.O.Z. voor de uit
voering van het werk onderdak gevonden bij
een grote maatschappij op het gebied van
mechanische administratie.
Begin 1961 zullen de zaken echter zelf ter
hand worden genomen. In het gebouw van
de bond te Zutphen zal dan een zeer moderne
ponskaarteninstallatie worden geplaatst.
Deze installatie zal o.a. bestaan uit twee
grote administratiemachines, type IBM 444,
en een elektronische rekenmachine, type
IBM 604.
Hoewel de capaciteit van deze machines
en, in het bijzonder, de rekenmogelijkheden
van de rekenmachine zeer groot zijn, moet nu
reeds rekening gehouden worden met de
noodzakelijkheid, dat de apparatuur over
enkele jaren zal moeten worden vervangen
door een installatie met nog meer mogelijk
heden.
Daar het kopen van een dergelijke instal
latie een groot bedrag zou vergen, maakt de
G.O.Z. gebruik van de mogelijkheid deze te
huren. Men loopt zodoende niet het risico van
economische veroudering, een risico dat bij
de huidige snelle ontwikkeling op dit gebied
tamelijk groot is.
Het goed functioneren van deze afdeling
vraagt een vrij straffe ordening van de werk
zaamheden. Om een zo goed mogelijke be
zetting van de installatie te verkrijgen
wordt het uit te voeren werk nauwkeurig
over de beschikbare tijd verdeeld.
Men gaat echter van het principe uit, dat
fabrieksbelangen primair zijn; de fabrieken
geven de opdrachten en zijn volkomen vrij in
het vaststellen van hun prijzen.
De grondgegevens worden door de fabrie
ken verstrekt; deze grondgegevens bestaan
uit: kg melk, vetgehalte, kwaliteitsklasse,
terugleveringen en prijzen.
Voor het verstrekken van deze gegevens
wordt een ruim gebruik gemaakt van de z.g.
mark-sensing-methode.
Dit is een methode, waarbij, met een
speciaal potlood, de grondgegevens op pons
kaarten worden aangestreept.
Deze methode maakt het mogelijk, dat een
zeer groot deel van het ponswerk kan worden
geautomatiseerd.
Het eiwitgehalte, dat door het laboratorium
van de bcnd wordt vastgesteld, zal met in
gang van volgend jaar in de kaarten worden
bijgeponst, direct na het beschikbaar komen
van de uitslagen.
Men hoopt op deze wijze een gedeelte van
de tijd, die dit onderzoek vraagt, terug te
winnen.
Zodra de grondgegevens in ponskaarten
zijn vastgelegd (na een nauwkeurige con
trole), kunnen de nota's geheel mechanisch
worden samengesteld; deze nota's worden
daarna, op te voren afgesproken dagen, aan
de fabrieken toegestuurd.
De fabrieken gaan daarna tot betaling
over, welke in verreweg het grootste gedeelte
in contanten geschiedt.
Het lag voor de hand, dat de vraag werd
gesteld: zou dit niet anders kunnen.
Thans is het zo, dat zich iedere 14 dagen
de ceremonie herhaalt van het inpakken van
het geld.
Toen contact met de beide centrale banken
werd opgenomen, bleek dat het gehele geld
verkeer te automatiseren zou zijn, indien de
boer, uiteraard vrijwillig, bereid is zijn geld
op een rekening bij zijn plaatselijke boeren
leenbank te ontvangen.
Het ligt voor de hand, dat dit voor de
fabrieken, die graag van het gesleep met al
dat geld af willen, een zeer aantrekkelijk
perspectief is.
Een ruwe berekening leert, dat jaarlijks
ongeveer 300 miljoen in het G.O.Z.-gebied
aan netto-melkgelden wordt uitbetaald. Voor
verreweg het grootste deel geschiedt dit in
contanten.
Wekelijks worden door de beide centrale
banken miljoenen naar de fabrieken ge
stuurd, ter distributie over de melkleveran-
ciers. Enkele dagen later komt een groot
gedeelte van deze miljoenen, zij het langs een
398
