EEN MAN BEDWINGT DE NOOD
drukkerij te Neuwied am Rhein.x)
Raiffeisen stond op. Zijn houding was
dreigend tegenover de ineengezonken
oude man.
„U hebt deze pandrechten van het eerste
ogenblik af als een dwangmiddel gebruikt
dat is afpersing, een crimineel delict".
De bedoeling van zijn woorden was, de
handelaar bang te maken.
Een der boeiendste stukken uit de roman
van Franz Braumann is wel het verhaal over
het keuterboertje Michael Penkhoff, dat in
handen van de oude woekeraar Birnbaum ge
vallen was. Raiffeisen, de jonge 27-jarige
burgemeester van het dorpje Weyerbusch,
doet een uiterste poging om Birnbaum te be
wegen af te zien van de openbare verkoop
van de bezittingen van Penkhoff. Het lukt
hem niet, de verkoop gaat door en Birnbaum,
die 1350 talers te vorderen heeft, wordt voor
300 talers eigenaar van een boerderijtje ter
waarde van 3000 talers.
Op deze en andere plaatsen tekent de
roman ons scherp de situaties, die een beslis
sende betekenis in het leven van Raiffeisen
hebben gehad. Telkens weer laat de schrijver
zien hoe Raiffeisen, bewogen door de concrete
nood in het Westerwald, „das Land der
armen Leute", naar een eveneens concrete
praktische oplossing zoekt. Juist daarom is
Raiffeisen zo'n grote figuur. Zijn ideeën
waren oorspronkelijk en hadden iets visio
nairs. Zij waren echter nimmer steriel. Hoe
zwevend idealistisch en lachwekkend soms
zijn gedachten aan zijn tijdgenoten mochten
voorkomen, Raiffeisen zelf toont steeds een
verfrissende nuchterheid. Een goede gedachte
zet hij dadelijk in daden om. Als hij hoort, dat
een kind van een dagloner gestorven is ten
gevolge van de akelig ongezonde vochtigheid
in het schoollokaal, roept Raiffeisen des zon
dags na de kerk de gemeenteraad bijeen om
op zijn voorstel te besluiten met vereende
krachten een nieuwe school te bouwen. Zo
zien we ook de „broodvereniging" en de
bakkerij in het hongerjaar 1846/47 tot stand
komen, evenals later alle andere verenigin
gen en instellingen. In Flammersfeld de
„Hilfsverein", zodra Raiffeisen weet dat het
kwaad bij de praktijken van de veehande
laren ligt, daarna in Heddesdorf de „Wohl-
tatigkeitsverein", zulks na een vechtpartij
tussen Raiffeisen en de door de nood ge
dreven inbreker Thomas Wendt en nog veel
later alle andere plannen van Raiffeisen, tot
de „Centrale Banken" toe. Telkens zien we,
dat Raiffeisen in contact komt met hulpbe
hoevende mensen, dat hij dan een oplossing
„ziet", zijn plannen uitwerkt en eerst daarna
met concrete, reële voorstellen komt.
Het boek is een roman, een levensroman.
Dit betekent, dat het meer wil zijn dan een
biografie en meer wil geven dan een door
een verhaal bijeengehouden kroniek van
feiten. Een roman wil ons, al vertellende,
intiem vertrouwd maken met de gedachten,
Onder de titel „Ein Mann bezwingt die Not" is verleden jaar in Duitsland een roman over
het leven van Friedricli Wilhelm Raiffeisen verschenen. De roman werd geschreven door het
Oostenrijkse schoolhoofd en auteur I'ranz Braumann en werd uitgegeven door de Raiffeisen-
Het lid onzer redactie, mr R. Haverkamp, geeft in het onderstaande een bespreking van
deze roman.
Ook Birnbaum was hijgend uit zijn lage
zetel omhoog gekomen. Zijn stem werd
plotseling ijskoud. „Mijnheer de burge
meester, ik moet U vragen, Uw toon te
veranderen! Deze beschuldiging is vol
doende om U wegens belediging aan te
klagen."
Men kan dit boek via de boekhandel bestellen.
De prijs bedraagt ongeveer D.M. 10,50.
373
