nemen (bijvoorbeeld inhoudende dat de bank
de schulbekentenis en de borgstelling aan
vaardt). Deze mening is echter, naar alge
meen wordt aangenomen, onjuist. Slechts als
de schuldeiser zelf in het stuk zekere ver
plichtingen op zich neemt als contraprestatie
voor de verbintenis van de schuldenaar en
zulks in de akte wordt vastgesteld, is van een
niet-eenzijdig stuk sprake, bijvoorbeeld een
contract waarbij X verklaart te kopen van Y
en terzake daarvan 1.000,te zullen be
talen aan Y, en Y verklaart te zullen ver
kopen aan X voor de zojuist genoemde prijs.
In zulk een geval behoeft noch de koper noch
de verkoper met een goedschrift te tekenen.
Beide verklaren immers in het stuk verplich
tingen op zich te nemen.
Bij een schuldbekentenis en een borgstelling
neemt de bank geen enkele verplichting op
zich. Zij heeft het geld verschaft en behoeft
nu verder niets meer te doen. Daarom moet
het door de schuldenaar of de borg te onder
tekenen stuk altijd door hen met een goed
schrift getekend worden, zelfs als de bank in
hetzelfde stuk verklaart, de verbintenis van
de schuldenaar en de borg te aanvaarden.
Men vindt in „Algemene Voorlichting" op
blz. 34 en 35 uiteengezet hoe men moet han
delen, indien de debiteur of borg het goed
schrift niet kan plaatsen.
Tegoed in ledenkapitaal of ledenrekening
als zekerheid?
Vele boerenleenbanken stellen ons vragen
over zekerheden. Een veel voorkomende
vraag is of het tegoed van een lid in leden
kapitaal of ledenrekening bij een coöpera
tieve vereniging (b.v. een coöperatieve
zuivelfabriek) als zekerheid kan dienen. Dat
deze zekerheid wordt aangeboden vindt zijn
oorzaak in het feit, dat de tegoeden in leden
rekening bij vele verenigingen voor de leden
en wel speciaal voor de oudere leden vaak
een aanmerkelijke som zijn gaan uitmaken.
Verschil tussen ledenkapitaal en ledenrekening
Ter beantwoording der gestelde vraag willen
wij allereerst opmerken dat men in het alge
meen een onderscheid maakt tussen leden
kapitaal en ledenrekening.
Onder ledenkapitaal verstaat men de ver
plichte inleggelden, die verschuldigd zijn bij
de aanvang van het lidmaatschap. Onder
ledenrekening verstaat men de rekening, op
welke bedragen worden geadministreerd,
waarvoor de leden in de boeken der coöpera
tieve vereniging gecrediteerd of gedebiteerd
worden terzake van hun aandeel in de jaar
lijkse exploitatieoverschotten of -tekorten.
Deze twee termen worden ook wel eens door
elkaar gebezigd en dan wordt met ledenkapi
taal aangeduid een saldotegoed van een lid,
dat wij zojuist als tegoed in ledenrekening
hebben omschreven. Wij zullen hieronder de
door ons boven uiteengezette terminologie
aanhouden.
Een aandeel in het ledenkapitaal komt ge
woonlijk pas tot uitkering bij liquidatie der
vereniging. Een tegoed in ledenrekening is
meestal pas opvorderbaar bij beëindiging van
het lidmaatschap, of als de rekeninghouder
ophoudt landbouwer te zijn. Tegenwoordig
ziet men ook wel de bepaling in de statuten,
dat een bedrag in ledenrekening een zeker
aantal jaren (bijvoorbeeld 10) na de tegoed-
schrijving opeisbaar is. Het is moeilijk daar
over in het algemeen iets te zeggen, omdat
zowel ledenkapitaal als ledenrekening geheel
beheerst worden door de bepalingen, die in
de statuten van de desbetreffende coöperatie
gemaakt zijn.
Welke waarde als zekerheidsobject?
Wij zullen nu achtereenvolgens onderzoeken.
welk een waarde als zekerheid aan een aan
deel in ledenkapitaal en een tegoed in leden
rekening moet worden toegekend.
a. Aandeel in ledenkapitaal als zekerheid.
Meestal zal een aandeel in het ledenkapitaal
niet als zekerheid voor een lening of voor
schot van een boerenleenbank in aanmerking
komen. Het aandeel als zodanig kan gewoon
lijk alleen in een beperkte kring, te weten
onder de leden der coöperatieve vereniging,
verhandeld worden, zo het al voor verhande
ling vatbaar is. Het op het aandeel gestorte
bedrag is doorgaans te gering van omvang
om als zekerheid gebruikt te kunnen worden.
Het komt bovendien gewoonlijk alleeen tot
uitkering bij de liquidatie der vereniging en
zelfs dan is de voldoening van het aandeel
achtergesteld bij de voldoeningvan de andere
schulden. Dat wil zeggen dat bij de liquidatie
eerst de andere schulden worden betaald en
64
