uit het oog worden verloren. Een bank vormt
dikwijls een bindend element in een dorp.
Men ziet in de Raiffeisenkasse de eigen dorps-
bank. Wanneer deze bank om rentabiliteits-
redenen wordt gefusioneerd met een naburige
bank en er komt een zitting voor in de plaats,
kan men vaak het verschijnsel waarnemen,
dat de mensen de binding minder voelen en
weg blijven. Men zal niet uitsluitend hebben
te letten op de economische kant van de
zaak.
Ook van Franse zijde werden verschillende
opmerkingen gemaakt. Door de vertegen
woordigers van het landbouwkredietwezen in
Frankrijk voorzover dit is georganiseerd in
de Fédération Nationale du Crédit Agricole,
welker banken op vrij grote schaal werken
met door de Staat ter beschikking gestelde
middelen werd gewezen op de goede re
sultaten, die door concentratie waren bereikt.
In het departement Yonne waren vroeger 125
van de tot deze organisatie behorende ban
ken gevestigd. Door fusie was dit aantal te
ruggebracht tot 30. De aan de banken in dit
gebied toevertrouwde middelen waren echter
aanmerkelijk gestegen, terwijl ook de activi
teit van de banken een grote uitbreiding had
ondergaan. De concentratie heeft bovendien
aanmerkelijke kostenbesparingen opgeleverd.
Daarnaast konden van andere Franse zijde uit
latingen beluisterd worden, waarbij bedacht
zaamheid werd aanbevolen. Deze geluiden
werden voornamelijk vernomen van de ver
tegenwoordigers van de Caisses Libres du
Crédit Agricole Mutuel. Deze banken zijn
meer te vergelijken met onze boerenleenban
ken dan die van de eerder genoemde groep.
Er werd op gewezen, dat b.v. in de Elzas
de Raiffeisenbanken ertoe hebben bijge
dragen de zeer scherpe tegenstellingen, die na
de oorlog op de dorpen bestonden, te over
winnen. De sociale functie, die een bank in
de dorpsgemeenschap inneemt, mag niet wor
den onderschat, hoe zeer men ook moet er
kennen, dat de op dienstverlening gerichte
functie van de bank kosten medebrengt, die
in verschillende gevallen door concentratie
kunnen worden gedrukt.
De vertegenwoordiger van het Belgische
landbouwkrediet deelde mede, dat het aan
tal kleinere banken in Vlaanderen veel groter
is dan in Walenland. In Vlaanderen bestaat
meestal in elke parochie één bank, terwijl de
nieuwe banken in Walenland een groot werk
gebied hebben en soms wel 15 gemeenten
omvatten. In Walenland zijn de landbouwbe
drijven in het algemeen vrij groot. Zij geven
de voorkeur aan één grote bank in plaats
van aan verschillende kleine. Het zou ge
wenst zijn, dat in Vlaanderen wat meer ban
ken fusioneerden, doch men dient hierbij be
dachtzaam te werk te gaan.
De Italianen zeiden in hun land niet veel
behoefte te hebben aan concentratie. Wel
achtte men modernisering geboden. Het hui
dige tijdsgewricht vraagt van de banken veel
meer dan vroeger. Zij hebben zich daarop in
te stellen. Uitdrukkelijk werd naar voren ge
bracht, dat het probleem van de concentratie
niet te vereenzelvigen is met de noodzaak tot
modernisering van de banken, al doet de ge
leidelijke structuurverandering van het plat
teland bij beide vraagstukken haar invloed
gelden.
De vertegenwoordiger van het Zwitserse
landbouwkrediet verklaarde zich bepaald een
tegenstander van concentratie. In Zwitserland
had men niet de ervaring opgedaan, dat de
kleine banken achteruit gaan. Integendeel, zij
hebben een bloeiend bestaan. Men wenste in
Zwitserland strikt vast te houden aan het
principe van Raiffeisen, dat slechts bij een
beperkt werkgebied de beheerders van de
bank in staat zijn hun leden te beoordelen
en de bank goed te leiden. Een werkgebied,
dat meer dan één dorp omvat, acht men on
gewenst. Wanneer door de grootte van het
werkgebied het bestuur de zaak niet meer
behoorlijk kan overzien, zou de aansprakelijk
heid van de leden, die in Zwiserland in het
algemeen hoofdelijk is, zwaar drukken en
men acht het niet verantwoord de leden een
dergelijke aansprakelijkheid te laten dragen
als men de risico's in het werkgebied niet
door en door kan beoordelen. Tenslotte zou
den de grote banken niet meer „ehrenamt-
lich" (onbezoldigd) bestuurd kunnen worden.
Wij tekenen hierbij aan, dat de Raiffeisen
banken in Zwitserland zich vrijwel alle nog
beperken tot het aannemen van spaargelden
en het uitlenen van kleine kredieten. De fi
guur, waarbij de bank is gevestigd in één of
twee kamers van het huis van de kassier,
vindt men nog bij een zeer groot deel van de
187
