19. Het is bij fusie gebruikelijk de besturen
en raden van toezicht van de fusionerende
banken eveneens samen te voegen. Hier
door ontstaan gewoonlijk omvangrijke col
leges, hetgeen voor een vlotte behandeling
van de zaken niet bevorderlijk en uit een
oogpunt van geheimhouding niet gewenst
is. Aan dit bezwaar kan men tegemoet
komen door het aantal leden van de or
ganen geleidelijk terug te brengen door
niet in vacatures te voorzien.
20. Concentratie verhoogt de kans op animo
siteit tussen de dorpen onderling, doordat
het ene dorp zich tenachtergesteld voelt
bij het andere dorp.
Het betreft hier een algemeen sociologisch
verschijnsel, hetwelk men niet uit de weg
kan gaan.
Door verstandig optreden van de organen
van de bank zal dit verschijnsel op den
duur zijn kracht gaan verliezen.
21. Weegt men de geschetste voor- en nadelen
tegen elkaar af, dan is het niet moeilijk
om tot een conclusie te komen. De na
delen blijken in belangrijke mate door
organisatorische maatregelen te kunnen
worden ondervangen, zodat de voordelen
gaan overheersen.
De kern van nagenoeg alle voordelen is,
dat zij leiden tot een capaciteitsvergroting
in vergelijking met de bestaande situatie;
een capaciteitsvergroting niet alleen uit
banktechnisch oogpunt, ook ten aanzien
van kredietverlening en winstgevendheid.
Hiermede wordt voldaan aan een voor
waarde om op bedrijfseconomisch verant
woorde wijze te kunnen voorzien in de op
het platteland bestaande of komende be
hoeften aan financieel-economische dienst
verlening.
22. In principe is hiermede terzake het vraag
stuk van concentratie in het landbouw
kredietwezen positie gekozen. Dit betekent
echter niet, dat alle problemen zijn op
gelost.
Zoals bij iedere reorganisatie stuit men
ook bij concentratie hoe wenselijk die
uit zakelijk oogpunt ook moge zijn uit
eindelijk op de factor mens. Zonder mede
werking van de betrokken personen is een
reorganisatie niet goed door te voeren.
Het is daarom van belang in de praktijk
aan het menselijk aspect ruime aandacht
te schenken. Weerstanden, voortspruiten
de uit gevoelsoverwegingen, zullen door
een uiterst tactische benadering moeten
worden overwonnen.
23. Men zal er verder aandacht aan moeten
schenken, dat aan de saamhorigheid van
de leden der coöperatieve banken ook in
de moderne maatschappij grote betekenis
moet worden toegekend. Indien men een
saamhorigheid wil bewaren, zijn er daar
door grenzen gesteld aan de wenselijkheid
van de concentratie van lokale banken.
Dit kan echter ook weer niet zover gaan,
dat nieMevensvatbare eenheden in stand
gehouden kunnen worden.
Van de ongeveer 720 banken, die aange
sloten zijn bij de Coöperatieve Centrale
Raiffeisen-Bank te Utrecht, zijn er naar
ruwe schatting 10 die onvoldoende
mogelijkheden hebben en die door fusie
met andere lokale banken op den duur
zouden dienen te verdwijnen.
De reacties van de afgevaardigden van de
verschillende landen naar aanleiding van deze
nota waren zeer leerzaam. Men had alge
meen grote waardering voor de nota. De fa
cetten van het probleem bleken internationale
gelding te hebben, hoewel uiteraard wel
accentverschillen naar voren kwamen.
Van Duitse zijde werd opgemerkt, dat de
nota zeer toepasselijk was voor de situatie in
de Bondsrepubliek. De concurrentie, die de
Raiffeisenkassen in West-Duitsland ondervin
den van handelsbanken, spaarbanken, beleg
gingsmaatschappijen en dergelijke, is groot.
De rentabiliteit moet daarom nauwlettend in
het oog gehouden worden. Een drastische
vermindering van het aantal Raiffeisenkassen
door middel van fusie werd noodzakelijk ge
acht. In dit verband werd ook overwogen de
boekhouding voor groepen van 30 a 40 ban
ken te centraliseren, hetgeen naar de mening
van de Duitse vertegenwoordigers vereen
voudigend en kostenbesparend zou kunnen
werken.
Van andere, eveneens Duitse, zijde werd
opgemerkt, dat men met concentratie zeer
voorzichtig te werk diende te gaan. Het psy
chologisch effect bij een fusie mag zeker niet
186
