propaganda en het aanvaarden van
kredietrisico's.
Ter illustratie van het gewicht van de
vaste kosten bij banken van verschil
lende grootte volgt hier een overzicht,
dat werd samengesteld uit een in 1957
ingesteld onderzoek bij alle bij de
Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank
te Utrecht aangesloten boerenleenban
ken. De bruto-kosten werden na ver
minderd te zijn met de provisiebaten
ter uitschakeling van de met het
giroverkeer samenhangende variabele
kosten uitgedrukt in procenten van
het balanstotaal:
1,5 2,0
0,566%
Uit dit overzicht blijkt, dat de vaste
kosten minder zwaar gaan wegen, wan
neer de bank groter wordt.
De incidentele stijging bij het balans
totaal van 2,0 tot 2,5 miljoen is te
verklaren uit overbezetting, omdat bij
deze grootte uitbreiding van personeel
noodzakelijk wordt, zonder dat daar
voor volledig emplooi is.
b. Efficiency-voordelen door toepassing
van arbeidsverdeling en mechanisatie.
De reële betekenis van deze voordelen
hangt uiteraard in sterke mate af van
de daadwerkelijke grootte en bezetting
van de bank.
c. Rentewinst door vermindering van het
aanhouden van renteloze kas- en giro
saldi. De ijzeren voorraad liquide mid
delen van één bank zal gewoonlijk
groter moeten zijn dan die van twee
of meer banken gezamenlijk.
10. Gevolgen voor de liquiditeit:
a. Vergroting van de mogelijkheid van
substitutie onder spaarders en reke
ning-couranthouders, waardoor een
hechtere basis wordt verkregen voor de
uitzettingspolitiek. De bank wordt
minder gevoelig voor het gedrag van
een enkele crediteur.
b. Tendentie tot afzwakking van seizoen
schommelingen door het optreden van
een grotere verscheidenheid onder
debiteuren en crediteuren. De uitoefe
ning van de moderne bankfunctie
draagt hiertoe bij, want daardoor zul
len meer niet-agrariërs de weg naar de
bank vinden.
11Gevolgen voor de solvabiliteit:
a. Verhoging van de „earning capacity",
doordat onder gunstiger kostenverhou-
dingen kan worden gewerkt en doordat
grotere activiteiten kunnen worden
ontwikkeld. De reserves zullen hier
door na verloop van tijd sneller toe
nemen dan zonder fusie het geval ge
weest zou zijn.
b. Mogelijkheid van grotere risicosprei
ding. Een grotere verscheidenheid in
kredietnemers maakt de bank minder
afhankelijk van de bedrijfsresultaten
bij één bepaalde groep.
12. De verbetering van de solvabiliteit maakt
de bank innerlijk sterker. Dit wekt ver
trouwen op bij het publiek, hetgeen weer
mogelijkheden schept tot verdere expansie.
Bovendien zal de bank door deze ontwik
keling kredieten van grotere omvang kun
nen verstrekken. Dit is van bijzondere
betekenis voor de financiering van coöpe
raties.
13. Gevolgen voor de organisatie:
a. Belangrijke voordelen van concentratie
op het gebied van de interne organi
satie van de banken.
Aan de uitoefening van de bankactivi-
teiten als een nevenfunctie komt een
einde, terwijl tevens wordt bereikt, dat
deskundig personeel kan worden aan-
kosten in
balanstotaal
van balanstotaal
tot 0,5 miljoen
0,636
0,5 tot 1,0 miljoen
0,585
0,0 1,5
0,583
2,0 2,5
0,580
2,5 3,0
0,549
3,0 4,0
0,537
4,0 5,0
0,503 °/o
boven 5,0 miljoen
0,491
