In het kort
zij gelukkig zijn geworden in den vreemde.
Uiteraard is deze vraag veel moeilijker te
beantwoorden, omdat geluk en welzijn moei
lijker meetbaar zijn en omdat men zich zelf
daarover niet direct uitlaat.
Het is wel zeker, dat de z.g. integratie op
materieel gebied gemakkelijker en sneller
verloopt dan op sociaal, cultureel en geeste
lijk gebied. Eer men volledig in een nieuw
volk is opgenomen, gaan ongetwijfeld jaren
voorbij; een volledige integratie vraagt een
generatie.
Welhaast vanzelfsprekend voltrekt de ingroei
in de nieuwe samenleving zich bij kinderen
en jonge mensen (beneden de 25 jaar) ge
makkelijker dan bij ouderen. De gehuwde
vrouw heeft het beslist moeilijker dan de
man. Voor boeren is de sociale overgang
minder groot dan voor degenen, die een
ander beroep uitoefenen. De kennis van de
taal is uiterst belangrijk, hetgeen elke emi
grant voor zijn vertrek nu wel duidelijk
wordt gemaakt. Toch zullen de meesten de
betekenis van dit advies pas begrijpen als zij
„sprakeloos" aan de overkant zijn aange
komen.
Dit alles in aanmerking nemende, meen ik
te mogen stellen, dat het overgrote deel
van onze Nederlandse emigranten geslaagd
is of slagen zal. Ook in deze zin, dat zij na
een moeilijke beginperiode een, menselijk ge-
Nederland sterke groei aantal
zelfbedieningswinkels
Vorig jaar is het aantal zelfbedienings
winkels met 200 gestegen tot 726, waarvan
35 van de coöperaties, 225 van het groot
winkelbedrijf en 466 zelfstandige.
Men verwacht dit jaar de 1000 te over
schrijden. (Het Financiële Dagblad)
Nederland - onderlinge strijd of samenwerking?
Versterking van de positie van de boeren
stand uit eigen kracht is noodzakelijk, maar
is het ook mogelijk? Er zijn wat dit betreft
verschijnselen waar te nemen, die moed
geven, al gaan ze nog niet ver genoeg. Daar
is b.v. de samenwerking tussen de Drentse
D.O.M.O. en de Coöperatieve Condens-
fabriek „Friesland", die samengaat met een
sproken, gelukkig bestaan verkrijgen. Maar
daarbij zij vermeld, dat de vertrekkenden
recht hebben op een grote waardering van
alle landgenoten, die achter blijven; een
waardering voor de moed en de offervaar
digheid die in het bijzonder van de ge-
emigreerde vrouw gevraagd wordt wan
neer zij afstand doen van bepaalde waarden
in het leven vaak terwille van het geluk
van hun kinderen.
Zo gezien, beschouw ik de na-oorlogse emi
gratie als geslaagd. Nederland heeft uit
nationale overwegingen een groot belang bij
voortzetting van het positieve emigratie-
beleid.
De emigranten voelen zich, ondanks een
zeker heimwee naar hetgeen zij achter lieten,
in het algemeen als mensen met een goede
toekomst; in het algemeen ook als mensen,
die een goede stap hebben gezet en die er
gelukkig om zijn.
In het land waar zij terecht kwamen, hebben
zij ook Nederland een goede naam be
zorgd. Daarom behoren wij, als achterblij-
venden in het eigen en vertrouwde land,
positief te zijn ingesteld tegenover emigratie.
Als het vaderland waardering heeft voor de
emigranten, bevordert dat het doorzettings
vermogen van degenen, die elders in de
wereld aan een nieuwe toekomst bouwen.
voortdurende verruiming van het assortiment
van gespecialiseerde produkten. Deze ver
heugende ontwikkeling is voor uitbreiding
vatbaar, niet alleen voor wat betreft zuivel-
coöperaties in andere provincies, maar ook
de particuliere zuivelindustrie.
Wij lezen in dit verband in het urgentie
programma van de Friesche Maatschappij
van Landbouw o.m. het volgende: „bevor
dering van de onderlinge samenwerking tus
sen soortgelijke landbouwcoöperaties en,
waar dit met het oog op het verkrijgen van
een lonende prijs voor de boer gewenst is,
van de samenwerking tussen het coöperatieve
en particuliere bedrijfsleven". Wij zijn er ons
van bewust, dat verwezenlijking van dit pro
grammapunt op weerstanden zal stuiten.
Weerstanden, voortvloeiende uit de zorg om
304
