van 51/2 tot 5 verlaagd, wat dus wil zeggen
dat de gemeenten niet boven dit tarief mogen
uitgaan, anderzijds is de notering voor dag
geld in twee etappes van 3'/2 op 3% terug
gebracht.
Beide verschijnselen weerspiegelen de ver
ruiming, welke zich wederom in beide ge
noemde sectoren heeft voorgedaan.
Parallel hiermede kon ook de schatkist tegen
dalende discontotarieven geld op korte ter
mijn via de plaatsing van schatkistpapier
opnemen. Gold voor de toewijzing van drie-
maandspromessen op 30 januari een disconto
van 41/4 waarbij bovendien en voor het
eerst slechts de helft van het ingeschreven
bedrag door het Rijk werd geaccepteerd bij
de op 21 februari gehouden tender, waarbij
op 3-, 6- en 12-maandspromessen kon worden
ingeschreven, werd in het geheel geen drie-
maandsschatkistpapier toegewezen, terwijl
toen zesmaandspapier werd geplaatst tegen
een disconto van even beneden 4 °/o en
12-maandspapier op basis van 4% °/o. De
rentedaling treedt hier dus vooral aan de dag
in de verlenging van de looptijd, in dier
voege, dat voor een looptijd van 6 maanden
een rente van nog geen 4 door het Rijk
behoefde te worden vergoed tegen \XU °/o
voor 3-maandspapier bij de vorige plaatsing,
terwijl voor jaarspapier maar Vs meer
moest worden betaald dan 4 weken te voren
op driemaandspromessen.
In overeenstemming met de verdere koers
stijging op de staatsfondsenmarkt is het ren
dement van de onderscheidene leningen
teruggelopen. Dit was b.v. voor de 3V2
lening Nederland 1947 einde februari reëel
4,28 tegen 4,44 einde januari. Groter
was de daling, in verband met de sterke
koersstijging, nog voor de 33A Staatslening
1953, waarvan het rendement reëel terugliep
van 4,44 per einde januari tot 4,54
einde februari.
Verruiming op geld- en kapitaalmarkt
Het behoeft geen betoog, dat de algemene
rentedaling logisch voortspruit uit een wijzi
ging van de verhouding tussen vraag en
aanbod op geld- en kapitaalmarkt en dat het
aanbod daarbij is toegenomen. Doch ook in
dien slechts of in hoofdzaak van een ver
ruiming van het aanbod in de geldsector
sprake zou zijn, zou ook hierdoor reeds een
rentedaling op de kapitaalmarkt de markt
voor langer lopende leningen, in de hand
worden gewerkt.
Wij kunnen hierop thans niet dieper ingaan,
doch wij hebben in het verleden reeds her
haaldelijk op de nauwe samenhang tussen de
hoogte van de rente in de verschillende deel
markten gewezen. Primair doet zich onge
twijfeld nog steeds de gunstige uitwerking
gelden van de verbetering in de betalings
balans, zichtbaar in de belangrijke deviezen-
aanwas gedurende de laatste maanden. Deze
verbetering is zoals men weet ongeveer einde
september begonnen. Vooral in de thans af
gelopen maand kon ons land zich in een be
langrijke deviezenaanwas verheugen. Wel
staat het vast, dat hierbij een bijzondere rol
heeft gespeeld de emissie van de Koninklijke
Petroleum, welke gepaard is gegaan met een
aanzienlijke toevloeiing van dollars naar ons
land. Voor een belangrijk deel moesten deze
vervolgens weliswaar in ponden sterling
worden omgezet ten gunste van genoemd
concern, maar klaarblijkelijk bleef toch een
belangrijk deviezensaldo ten gunste van de
Nederlandsche Bank beschikbaar. In elk ge
val geeft de netto-deviezenpositie voor de
maand februari een aanwas te zien van ruim
300 miljoen, waartegenover de binnen
landse liquiditeiten dienovereenkomstig zijn
gestegen.
Open-marktpolitiek
Mede door deze omstandigheid is een nieuwe
en zeer interessante fase in de monetaire
ontwikkeling ingetreden. De Nederlandsche
Bank achtte nl. het ogenblik gekomen om op
tweeërlei wijze actief op te treden en een af
roming van het potentiële geldreservoir te
bewerkstelligen. Enerzijds werd het percen
tage van de dekking, die het bankwezen bij
de circulatiebank moet aanhouden en die
speciaal bedoeld is als dekking tegenover het
deviezenbezit van 4 tot 5 verhoogd
(ingaande 22 februari) anderzijds werd voor
het eerst na een kleine twee jaar overgegaan
tot het voeren van een zogenaamde open-
marktpolitiek, waarbij de Nederlandsche
Bank schatkistpapier uit eigen portefeuille
op de open markt plaatste. Hierdoor werd
een verdere verbetering van de balanspositie
der circulatiebank verkregen, terwijl de mid
delen, die hierdoor uit de markt werden
genomen, direct aan de circulatie werden
onttrokken, wat niet het geval is, wanneer
54
