iciële doolhof
Geen eigen conjunctuurpolitiek
Uit het voorgaande volgt tevens, dat naar
ook in het licht werd gesteld bij een stelsel
van vaste wisselkoersveihoudingen geen eigen
conjunctuurpolitiek kan worden gevoerd. De
conjunctuurpolitiek zal in tijden van depressie
of, zoals thans, in een periode, dat zich het ge
vaar voor eonjunctiiuroverspanning voordoet,
gelijkgericht moeten zijn, alweer teneinde te
bereiken, dat zich geen tegengestelde krachten
doen gelden, die de betalingsbalans uit het
lood trekken, zoals gemakkelijk zou kunnen
geschieden, wanneer bv. België maar rustig met
kredietaanzwelling zou voortgaan, terwijl in
Nederland het kredietvolume zou worden inge
krompen. In een depressie zou evenmin tegen
de stroom kunnen worden opgeroeid. Een poli
tiek van volbezetting en werkverschaffing zal
alsdan een inflationistisch effect hebben, hetzij
een in gang zijnde prijsdaling tegenhouden of
een plaats gevonden prijsdaling min of meer
teniet doen. Zulk een politiek kan een klein
land slechts voeren, wanneer het daarin niet
alleen staat, tenzij het, alweer op eigen houtje,
geen bezwaar er in zou zien, de waarde van de
valuta overeenkomstig de plaats gevonden in
flatie resp. de vermindering van de binnen
landse koopkracht, te verlagen.
Zwevende wisselkoersen
De voorstanders van zwevende wisselkoersver
houdingen, waarbij de wisselkoersen resp. de
prijzen der buitenlandse geldeenheden in het
eigen geld uitgedrukt, mogen fluctueren en niet
volkomen gefixeerd zijn, kunnen als voordeel
van dit systeem naar voren brengen, dat hier
bij wel een eigen conjunctuurpolitiek kan wor
den gevoerd. Maar het moet ernstig worden be
twijfeld of hier het nadeel niet groter is dan
het voordeel. Doelbewust plaatst men aldus de
nationale economie buiten de gemeenschap der
wereldeconomie. Het geld, dat wil dus zeggen,
de waarde of koopkracht van het geld, wordt
dan al spoedig tot speelbal van de binnenlandse
nolitieke doeleinden, terwijl alsdan de deur
wagenwijd wordt opengezet voor een voort
durende geldontwaarding. Ook op deze wijze
kan inderdaad tijdelijk een betalingsbalans-
evenwicht worden verzekerd. Doch de valuta
zal steeds verder afglijden, terwijl de econo
misch juiste internationale arbeidsverdeling
die toch het doel moet zijn van internationale
convertibiliteit erdoor wordt verstoord.
Door te manipuleren aan de geldzijde daar
komt het systeem van zwevende wisselkoersen
in werkelijkheid op neer wordt doelbewust
de internationale arbeidsverdeling, welke de
produktie doet geschieden in de landen en op
de plaatsen, waar deze tegen de laagste kosten
kan tot stand komen, verstoord. De internatio
nale concurientie wordt aldus uitgeschakeld en
het betrokken land zal verarmen en inteien
volgens het maar al te bekende beeld van de
loon- en prijsspiraal. Nu weten wij wel, dat de
voorstanders van zwevende wisselkoersen deze
uiterste consequentie niet bedoelen, maar door
het aanvaarden van zwevende wisselkoersen
wordt toch een toestand in het leven geroepen,
welke met zich brengt, dat de betalingsbalans
haar functie van alarmsignaal minder goed (en
bij de veronderstelde uiterste ontwikkeling in
het geheel niet) kan uitoefenen.
Communicerende vaten
Een goed werkend internationaal betalings-
stelsel, dat berust op de vrije onderlinge in
wisselbaarheid der betrokken valuta's, kan men
het beste vergelijken met een stelsel van com
municerende vaten. Wil men dat internatio
nale evenwicht niet aanvaarden, dan dient men
het eigen vat niet-communicerend te maken,
maar dan ook tevens de consequenties daarvan
ten volle te aanvaarden. Als één der belang
rijkste voorwaarden voor een gezond interna
tionaal betalingsverkeer hebben wij echter juist
genoemd de noodzakelijkheid voor de onder
scheidene landen, om met elkaar in de pas te
blijven lopen. Daarmede is naar onze mening-
een stelsel van z.g. zwevende wisselkoersen bij
voorbaat veroordeeld.
De voorstanders van zwevende wisselkoersen
dat waren hier de hoogleraren Witteveen en
De Roos hebben natuurlijk ook hun goede
argumenten. Prof. Witteveen acht volkomen
convertibiliteit op korte termijn bij vaste wis
selkoersen niet bereikbaar en ziet in de moge
lijkheid tot herziening ook een afweerwapen
tegen inflatie in andere landen. Nu hebben wij
al gezien dat het met elkaar in de pas lopen
met zich meebrengt, dat inflatie in het buiten
land na kortere of langere tijd ook in het eigen
land optreedt, tenzij men de invloed van die
via een betalingsbalansoverschot geïmpor
teerde inflatie teniet doet door maatregelen,
die de deviezenaanwas neutraliseren. Zulke
maatregelen kunnen zowel van fiscale als
483
