Hierbij onderzoekt de Grondkamer
1) of de tegenprestatie niet uitgaat boven de
prijs, vastgesteld aan de hand van de door
haar gestelde normen
2) of de overdracht zou leiden tot naar het
oordeel der Grondkamer ongewenste gevol
gen, met betrekking tot de verkaveling, de
bedrij fsgrootte, ligging ten opzichte van
de gebouwen, enz.
3) of er als de aspirant-koper een ander
dan de pachter is ernstige redenen zijn,
om welke de pachter niet in de gelegenheid
is gesteld, tegen de hoogst toelaatbare prijs
te kopen. (Als ernstige reden wordt steeds
beschouwd, dat de koper is de echtgenoot,
een bloed- of aanverwant in de rechte- of
in de zijlijn tot en met de tweede graad, of
een pleegkind van de verkoper, dan wel
de Staat,, gemeente of waterschap. Ook
kan de pachter niet kopen als hij naar het
oordeel van de Grondkamer een slecht
landgebruiker is).
De Grondkamer kan de overeenkomst goed
keuren, wijzigingen voorstellen of, als partijen
deze wijzigingen niet wensen te accepteren,
haar goedkeuring onthouden. Partijen kunnen
in beroep gaan bij de Centrale Grondkamer te
Arnhem. De pachter eveneens.
De goedkeuring van de Grondkamer is niet ver
eist voor overdracht tussen echtgenoten en
bloed- en aanverwanten in de rechte lijn, terwijl
ook voor de toedeling van land uit een onver
deeldheid aan een der deelgerechtigden in het
algemeen geen goedkeuring nodig is. Overgang-
van land wegens erfopvolging valt buiten de
wet.
Voor verkoop in het openbaar moet de Grond
kamer verlof verlenen. Zij verleent dit verlof,
tenzij de verkoop zou leiden tot naar het oordeel
der Grondkamer ongewenste gevolgen, als hier
boven reeds vermeld onder 2).
Betreft het echter een verkoop krachtens wets
bepaling (b.v. openbare verkoop van tot een
boedel behorend land, als er minderjarigen in
gerechtigd zijn) of betreft het een executoriale
verkoop of een verkoop krachtens art. 1223
B.W., dan verleent de Grondkamer het verlof
zonder nader onderzoek naar de onder 2) ver
melde gevolgen.
Tegelijk met het verlof stelt de Grondkamer
tevens de maximumprijs vast, welke in de vei-
lingsvoorwaarden moet worden vermeld.
Zijn er ter verkoop meerdere gegadigden die
voor de maximumprijs willen kopen en behoort
de pachter daartoe, dan heeft deze voorkeur en
wordt het land hem dus toegewezen,, tenzij hij
naar het oordeel der Grondkamer een slecht
landgebruiker is.
Overigens geschiedt de toewijzing bij loting.
oor dat echter tot loting wordt overgegaan
moet de Grondkamer eerst nog beoordelen, of
er onder de gegadigden soms zijn, die van de
loting moeten worden uitgesloten, wegens het
feit, dat, als zij het land zouden krijgen, onge
wenste gevolgen (zie hierboven onder 2)) zou
den optreden.
Behoort het land tot een onverdeeldheid, dan
zijn de medegerechtigden in 't algemeen niet
aan de maximumprijs gebonden.
Zoals bij alle onroerende goederen, gaat de
eigendom tenslotte over door de overschrijving-
van de koopacte of het proces-verbaal van vei
ling in de openbare registers ten hypotheek-
kantore.
De wet bepaalt uitdrukkelijk, dat,, als die over
schrijving- eenmaal heeft plaats gehad, de nie
tigheid van de koop niet meer kan worden in
geroepen wegens het niet in achtnemen van de
bepalingen der onderhavige wet.
Het ontbreken van een dergelijke bepaling heeft
in het verleden aanleiding gegeven tot onzeker
heid. Op dit punt is thans gelukkig klaarheid
gekomen.
Geenszins is dit het geval op een ander punt,
nl. of de koper de eventueel betaalde „zwarte"
kop der koopprijs van de verkoper kan terug
vorderen. In het oorspronkelijke ontwerp was
deze mogelijkheid opgenomen gedurende 1 jaar
na de overschrijving.
In de Tweede Kamer deed deze bepaling een
storm van verontwaardiging opgaan.
Men was terecht van mening, dat dit een im
morele bepaling was, die kwade praktijken aan
kopers zijde in de hand werkten.
De koper kon immers rustig meer betalen, dan
wettelijk was toegestaan daar hij het later toch
terug kon vorderen. Hij kon zelfs de transactie
met dit plan voor ogen aangaan. De koopover
eenkomst zelve bleef immers krachtens uitdruk
kelijke wetsbepaling van kracht, zodat deze
sanctie slechts de verkoper zou treffen. (Over
de strafrechtelijke sanctie op overtredingen
spreken wij hier niet).
Die terugvorderingsbepaling is dan ook ver
vallen. Maar daarmede is toch juristen zijn
vervelend de vraag of de koper de zwarte
Onderhandse overdracht
Openbare verkoop
192
Gevolgen van overtredingen
