het gevoel van rustig vertrouwen vermag te
geven. De spanning tussen Oost en West is
gebleven. De versterking van de Westerse de
fensie gaat moeizaam voort. Het bouwen aan
onze verdediging is nog steeds het voornaamste
middel, dat gebruikt wordt om de vrede te die
nen. Het kost moeite om met deze situatie op
den duur vrede te hebben.
In de engere kring van de Raiffeisen-organi-
satie zijn zowel de ontwikkeling van de dingen
in 1952 als de situatie op dit tijdstip niet onbe
vredigend. Wij zijn na de Koreaanse storm te
hebben doorstaan in kalmer vaarwater terecht
gekomen. Het is vooral de geleidelijke toe
neming van de spaargelden, die het gevoel van
onzekerheid, dat in de eerste helft van 1951
ontstond, heeft doen plaats maken voor een
veel rustiger kijk op de dingen.
De versterking van de Nederlandse economie,
die het scherpst belicht wordt door de toe
neming van de monetaire reserves van de Ne-
derlandsche Bank van 1.658 millioen tot
3-7°7 millioen en verder de gunstige gang
van zaken in land- en tuinbouw hebben op het
bedrijf van de boerenleenbanken voornamelijk
deze uitwerking gehad, dat de spaargelden ge
leidelijk zijn toegenomen. Dit is een ontwikke
ling, die wanneer daaraan een solide economi
sche basis mag worden toegerekend, een groei
en een versterking van onze organisatie be
tekent.
De credietbehoeften in de agrarische sector blij
ven nog steeds aanzienlijk. Het tempo, waarin
getracht wordt bedrij fsverbeteringen door te
voeren, zowel in de eigenlijke land- en tuin
bouwbedrijven als in de coöperaties, is snel.
Aan de behoeften aan middelen voor deze nut
tige doeleinden zal alleen voldaan kunnen wor
den, indien aan onze banken voldoende grond
stoffen blijven toevloeien. Het is daarom ver
heugend, dat aan de stilstand en de tijdelijke
achteruitgang in de toevertrouwde middelen
een eind gekomen is.
Niemand zal echter willen garanderen, dat niet
een tegengestelde beweging zich zal kunnen
voordoen. Integendeel, het is zelfs zeer waar
schijnlijk, dat binnen afzienbare tijd tegenge
stelde invloeden merkbaar zullen worden. De
kosten van de opbouw van de defensie zullen
in T953 Pas goed voelbaar worden.
Voorts zal de Nederlandse economie een ver
dere liberalisatie van de invoer te verwerken
krijgen. Wij nemen langzamerhand in de Euro
pese Betalingsunie een zo grote crediteurpositie
in, dat aan een verdere liberalisatie moeilijk te
148
ontkomen is. Het is niet te zeggen in hoeverre
de deposito's bij onze banken hiervan invloed
zullen ondervinden. Dat hangt mede af van de
ontwikkeling van de uitvoer.
In 1952 is het met de export niet slecht gegaan.
Dit geldt zeker ook voor de agrarische export.
Definitieve jaarcijfers zijn nog niet beschik
baar. Het is echter wel zeker, dat de totale land-
bouwuitvoer in 1952 die van het voorafgaande
jaar, zowel naar volume als naar de waarde,
flink zal overtreffen. Het dollartekort blijft
voorlopig onoplosbaar. Onze betalingsbalans is,
in totaal gezien, in evenwicht, maar in het ver
keer met het dollargebied is er een tekort. De
Amerikanen maken het ook niet gemakkelijk
het gat te dichten. Juist op de Oudejaarsdag
kwam er bericht, dat de Verenigde Staten
nieuwe invoerbeperking op melk- en zuivelpro
ducten hebben ingesteld. We begonnen juist
hoop te krijgen, dat de restricties op de kaas-
invoer spoedig tot het verleden zouden behoren
en nu dit weer! President Truman heeft in
scherpe bewoordingen deze nieuwe maatrege
len, die door het Congres worden uitgevaardigd
tegen de wil van de Amerikaanse regering in,
gelaakt. Koren op de Russische molen noemde
hij zeDat is misschien wat overdreven. Het is
een uitvloeisel van tweeslachtigheid in de Ame
rikaanse economische politiek, die wij hier in
Europa moeilijk kunnen begrijpen en die ons
veel zorgen baart.
Op het terrein van de agrarische export heeft
een artikel in het Financieel Dagblad van eind
December de aandacht getrokken. Enkele op
merkingen nemen wij over. De totale agrarische
uitvoerwaarde nam van 956 millioen in 1948
tot 2.391 millioen in 1951 toe. Stellen we de
volume-index voor 1948 op 100, dan krijgen we
de volgende verhoudingen
1938: 156, 1949: 100, 1950: 204, 1951240.
Voor 1952 zal het indexcijfer omstreeks 255
bedragen. Het opmerkelijke van deze toe
nemende exportprestatie is, dat zij niettegen
staande de verhoogde protectionistische ten-
denzen in en buiten Europa werd bereikt. Men
kan er de weerspiegeling in zien van de stij
gende wereldbehoefte aan voedingsmiddelen.
Nederland profiteert hiervan in menig opzicht
en dank zij de steeds grotere afstand tussen de
groei van de wereldbevolking en de uitbreiding
van de agrarische productie is de verwachting-
gerechtvaardigd, dat het bereikte exportniveau
voor landbouwproducten bestendigd zal blijven.
Het Financieel Dagblad wijst er op, dat ons land
een zeer gedifferentiëerd afzetapparaat voor
