Geheel afdoende zijn m.i. deze tegenwerpingen
niet. Huur en bruikleen van een roerend goed
met belangrijke waarde komen niet veelvuldig
voor. De huurkoop is een ander modern ver
schijnsel met ernstige schaduwzijden. Boven
dien, in gevallen van huur en bruikleen en zelfs
bij de gevaarlijke huurkoop, is degene die de
zaak onder zich heeft, nooit eigenaar daarvan
geweest en kunnen zij die reeds zijn schuldeiser
waren, door de overeenkomst ook niet benadeeld
worden. Door de eigendomsoverdracht tot zeker
heid daarentegen onttrekt de schuldenaar op niet
waarneembare wijze goederen aan zijn vermo
gen en dus aan het verhaal van de overige
crediteuren.
In tal van gevallen dient een zekerheidsover
dracht ook niet tot credietschepping en crediet-
verruiming, waardoor ook de andere schuld
eisers kunnen zijn gebaat, maar wordt zij ge
geven aan iemand, vaak een familielid, die reeds
schuldeiser is. Wanneer een schuldeiser van zijn
schuldenaar geen onmiddellijke betaling kan
krijgen, wanneer hij diens toekomst donker
inziet of wanneer hij executie door andere
schuldeisers vreest, laat hij zich alsnog ter dek
king van zijn reeds bestaande vordering goe
deren tot zekerheid in eigendom overdragen.
Tot degenen die na zulke eigendomsoverdrach
ten met behulp van het constitutumpossessorium
achter het net vissen, behoren juist veelal de
minst gegoede schuldeisers. De sociale positie
b.v. van winkeliers en andere middenstanders
laat niet toe dat zij het doen van hun leveranties
afhankelijk stellen van een voorafgaande eigen
domsoverdracht tot zekerheid. Zij gaan wel
degelijk af en moeten dat wel doen op de uiter
lijke staat van hun cliënten en zij worden dus
het meest de dupe van de eigendomsoverdrach
ten welke zonder enige naar buiten blijkende
verandering plaats vinden. Het is toch zeer
ongewenst dat één der schuldeisers alle andere
op een voor hen owwaarneembare wijze hun
verhaalsrecht kan ontnemen. Dit gevaar voor
misleiding is ernstiger is slechts één lichtpunt
het wordt minder naarmate het gebruik van het
instituut toeneemt. Niemand zal meer aannemen,
dat een café-inventaris eigendom is van de
caféhouder.
Maar ook de schuldeiseraan zoie goederen tot
zekerheid zijn overgedragen, kan z'oor onaan
gename verrassingen komen te staan. Want al
behoren die goederen hem nu toe, zij bevinden
zich nog onder de schuldenaar, zodat hij niet bij
machte is te waken tegen misbruik of vervreem
ding. Gaat de schuldenaar over tot verkoop van
de door hem tot zekerheid overgedragen in
zijn feitelijke macht gebleven zaken, dan
wordt de koper, mits hij te goeder trouw is,
eigenaar van die zaken en kan dus de schuld
eiser deze niet van hem opeisen. In ons recht
geldt n.1. de regel, dat wie een roerende zaak
te goeder trouw koopt, daarvan eigenaar wordt
al was de verkoper niet gerechtigd over de zaak
te beschikken. Het trieste gevolg van zulk eeu
trouweloosheid van de schuldenaar is, dat zij
hem in aanraking kan brengen met de straf
rechter. Het tot zekerheid overgedragen goed
was immers niet meer van hemhij beschikte
dus opzettelijk en wederrechtelijk over een
andermans goed, anders gezegd, hij pleegde
verduistering.
Onzekerder nog is de positie van de schuldeiser,
indien de overdracht tot zekerheid niet betreft
één of meer bepaalde zaken de koe Grietje,
de auto merk X no. zoveel maar een winkel
voorraad of een dergelijk complex van goederen
die bestemd zijn verkocht en door andere ver
vangen te worden. Zulk een zekerheidstelling is
slechts mogelijk, indien de tot eigenaar gewor
den schuldeiser de schuldenaar de bevoegdheid
verleent uit die onder hem gebleven voorraden
op normale wijze te blijven verkopen. Anderzijds
verplicht de schuldenaar zich zijn voorraden
regelmatig aan te vullen en de ter aanvulling
daarvan aan te schaffen goederen aan te kopen
voor de schuldeiser en dus ook die later ver
worven goederen ten behoeve van de schuld
eiser onder zich te houden. Soortgelijke clau
sules worden wel gemaakt bij overdracht tot
zekerheid van een veestapel, waarvan dieren
verkocht en waarvoor nieuwe aangekocht plegen
te worden en welke ook door dood of geboorte
van aantal en samenstelling kan veranderen.
Of zulk een enkele clausule t.a.v. toekomstige,
slechts i'aag geïndividualiseerde goederen zon
der enige verdere nez'enhandeling de schuldeiser
werkelijk de eigendom verschaft van de later
door de schuldenaar verkregen goederen, is
uiterts twijfelachtig, niet alleen in ons recht.
Met het oog op al deze moeilijkheden en bezwa
ren is het nog de vraag of het inderdaad zulk
een toejuiching verdient dat de Hoge Raad de
eigendomsoverdracht tot zekerheid als geldig
heeft erkend. Het heeft echter geen zin zich in
deze vraag te verdiepen. Het overdragen van
zaken aan een schuldeiser tot zekerheid van een
vordering is thans ingeburgerd en men kan deze
wijze van zekerheidstelling niet plotseling on
mogelijk maken. Begrijpelijk is echter wel, dat
velen een wettelijke regeling nodig achten. Niet
9
