De pionier van Hollands lantlbomv
spaaropvoeding tot doel heeft, maar die de
spaarder als zodanig wil aantrekken. Want de
achtergrond van het jeugd- en schoolsparen
blijft toch altijd nog de vakjesindeling van de
spaarders, die er ten dele mede door wordt be
oogd.
Het is begrijpelijk, dat onze boerenleenbanken
als regel de meeste interesse hebben voor die
propaganda, die nu of later een behoorlijke ver
hoging van het ingelegde tegoed tot gevolg kan
hebben. Dat wil niet zeggen, dat men het sparen
als sociale doelstelling onderschat, integendeel.
Maar naast die sociale doelstelling staat de on
verbiddelijke eis, dat er kapitaal verschaft dient
te worden voor de credietverstrekking. En dat
betekent, dat men in de eerste plaats het oog-
gericht houdt op hen, die als spaarder van vol
doende importantie zijn of kunnen worden. Dit
inzicht is ook verklarend voor de rustige dege-
lijkheid, die van onze banken moet uitgaan. De
plattelander is van ouds een goede spaarder en
hij heeft de boerenleenbank in het algemeen op
prijs leren stellen door eigenschappen, die op
zichzelf een propaganda inhouden.
De gemakkelijke opvraagbaarheid der gelden,
de geringe administratieve rompslomp, de ver
trouwelijke behandeling, de veilige rustige
sfeer zijn alle motieven, die meespreken en die
dikwijls tot gevolg hebben, dat men zijn geld
liever bij de spaarbank van de boerenleenbank
laat staan dan er een meer rendabele maar min
der goed te beoordelen belegging voor te zoe
ken.
In het lawaai van de moderne tijd moeten we
zorgen, dat onze naam en ons werk in de aan
dacht blijven. Daartoe zal een regelmatig ge
bruik van passende propagandamiddelen van
belang zijn. Daarnaast moeten wij ons eigen
karakter bewaren en zelfs versterken als dit
mogelijk is.
Dat karakter is ontstaan in de tijd toen de
spaarder heel gemoedelijk bij de kassier aan
huis kwam. Soms was er zelfs geen kantoor
ruimte, maar men behandelde de zaken vertrou
welijk en buiten het gehoor van anderen.
Ook toen er later een kantoorruimte was, bleef
het gebruikelijk, dat kassier en cliënt aan weers
zijden van de tafel gingen zitten. Zelfs bij druk
kere banken heeft men dit systeem gehandhaafd,
al moesten er lichtsignalen worden aangebracht
om een snellere roulering te verkrijgen. Sinds
dien heeft het een punt van overweging uitge
maakt, in het bijzonder wanneer er een nieuw
kantoor werd ingericht, op welke wijze de
spaarder zou worden ontvangen zonder het tijd
verlies te groot te maken. Immers, het gezellig
aan één tafel zitten had ook z'n bezwaren, zo
wel uit veiligheidsoogpunt als uit een oogpunt
van efficiency. Veelal lost men het vraagstuk
op door het maken van een niet gehorige af
gesloten loketinrichting (box of cel te noemen),
al of niet voorzien van lichtsignalen. Een enkele
maal wordt bij een drukke bank nog de oude
stijl gehandhaafd, aangezien het publiek het
prefereert. De praktijk wijst echter uit, dat het
instellen van gesloten loketten geen overwe
gende bezwaren met zich brengt.
Uitsluitend open loketten is niet aan te bevelen,
ten minste niet wanneer zich meer dan één per
soon tegelijk daarachter kan bevinden, doch een
combinatie van open en gesloten loketten kan
zeer gunstig werken. Sommige banken hebben
daar reeds ervaring van en kleine lopende za
ken kunnen dan aan het open loket worden af
gewerkt, hetgeen de snelheid bevordert. Voor
vertrouwelijke zaken kiest het publiek vanzelf
het gesloten loket, terwijl voor een langere be
spreking meermalen een zijvertrek ter beschik
king is. Door opschriften boven de loketten of
boxen wordt ook wel tevoren een schifting in
de te behandelen zaken gebracht.
Het is opmerkelijk, dat ook de Rijkspostspaar
bank het nut van de vertrouwelijkheid als pro
pagandamiddel heeft ingezien en men overweegt
ook hij een aantal postkantoren het inbouwen
van boxen, speciaal voor de spaarders ten einde
„geheimhouding" te bevorderen. Maar boxen
of niet, het blijft altijd van de man achter de
tafel of het loket afhankelijk welke toon er
heerst, hoe vlug er gewerkt wordt en welke uiter
lijke waardering er bestaat voor de spaarbank.
Ook dit is een facet in de spaarpropaganda.
(slot)
Over de armoede in de diluviale streken van
ons land liet de studiereis Jan Kops geen enkele
twijfel. In de Meijerij van Den Bosch ver
toonde zich zoals Kops schrijft „de armoede
der landbouwers aan hun vervallen lemen hut
ten en schuren"in Twente trof hij boeren aan
„ongehavend en slordig, wat in hunne woning,
schuren en mestvaalt zichtbaar is." Het on-
O O
34
