rekening-courantsaldi de direct opeisbare ver
plichtingen der Nederlandsche Bank. De post
rekening-courantsaldi wordt weer gesplitst in
's Rijks Schatkist, 's Rijks Schatkist bijzondere
rekening, Geblokkeerde saldi, Saldi van banken
in Nederland, Vrije saldi van vreemde circu
latiebanken en soortgelijke instellingen en
Andere vrije saldi. Van deze zes posten is de
post Vrije saldi van vreemde circulatiebanken
en soortgelijke instellingen reeds bij de behan
deling van de debetposten ter sprake gebracht,
terwijl de post Geblokkeerde saldi geen toe
lichting behoeft.
Zoals bekend fungeert De Nederlandsche Bank
als kassier van het Rijk. Het saldo van 's Rijks
Schatkist stelt dus het tegoed voor, dat het Rijk
bij De Nederlandsche Bank heeft. Onwillekeurig
is men geneigd aan te nemen, dat iedere mutatie,
die zich voltrekt in 's Rijks Schatkist ook tot
uiting komt op de weekstaat. Dit is echter niet
juist, doch het zou evenwel te ver voeren hierop
in te gaan.
Deze rekening is in 1948 in het leven geroepen
en houdt verband met de Marshall-hulp. De
ingevolge deze hulp van de U.S.A. verkregen
middelen vallen uiteen in leningen en schen
kingen. Voorzover de steun nu uit schenkingen
bestaat, wordt 95 van de tegenwaarde in
guldens gestort op een in de boeken van De
Nederlandsche Bank ten name van het Rijk ge
opende bijzondere rekening (5 "loet; beschik
baar worden gesteld voor uitgaven van de re
gering van de U.S.A. in Nederland). Deze in
de boeken van De Nederlandsche Bank geopende
rekening is een geblokkeerde rekening en het is
de E.C.A., het orgaan, dat als taak heeft om de
door de Amerikaanse regering toegewezen be
dragen te administreren en verzoeken om hulp
enz. te beoordelen, dat beslist wat er met de
gelden van deze bijzondere rekening (ook wel
,,local currency"-rekening genoemd) moet ge
beuren.
In overleg met de Nederlandse regering worden
op gezette tijden bedragen van deze rekening-
beschikbaar gesteld voor de financiering van be
paalde objecten (wederopbouw, landverbetering
en -aanwinning). De beschikbaarstelling van
„local currency" betekent, dat van de bijzondere
rekening een bedrag beschikbaar wordt gesteld
aan 's Rijks Schatkist. Tot nu toe is reeds meer
dan 820 millioen van deze rekening vrij ge
komen, van welk bedrag het grootste gedeelte
is gebruikt voor begrotingsuitgaven, die zonder
dit vrijgeven eveneens met nieuw geld zouden
moeten zijn gefinancierd. De saldi van de
banken in Nederland stellen de tegoeden voor
van de leden van de Bedrijfsgroep Handels
banken bij De Nederlandsche Bank, alsmede van
tegoeden van de beide centralen der landbouw-
credietbanken.
Door de banken wordt op De Nederlandsche
Bank een beroep gedaan, wanneer de cliënten dei-
banken geld in de vorm van bankbiljetten nodig
hebben. Indien de banken tijdelijk niet over vol
doende kasmiddelen beschikken, moeten zij ,,kas
maken". Dit kan o.a. geschieden door het niet
vernieuwen van aflopend schatkistpapier of
door het opvragen vair uitgezette ,,call"-gelden.
De behoefte aan bankbiljetten is het grootst aan
het eind van iedere maand (voor betaling van
salarissen, enz.) en in tijden, dat door het pu
bliek vele contante uitgaven worden gedaan
(vacantietijd, St. Nicolaas, enz.). Wij zien dan
ook. dat de tegoeden van de banken bij De
Nederlandsche Bank zich nog al eens wijzigen.
De post Andere vrije saldi omvat o.m. de niet
geblokkeerde saldi van de overige instellingen.
Deze instellingen zijn: de leden van de Bedrijfs
groepen Landbouwcredietbanken, Spaarbanken
en Effectenhandel. Deze rekening fungeert ook
nog als tussenrekening bij de Marshall-hulp
hierop wordt de ontvangen hulp voorlopig ge
boekt.
Als bijzonderheid van de creditsakli van De
Nederlandsche Bank valt nog te vermelden, dat
hierover geen rente vergoed wordt.
Beschouwen wij de cijfers van de weekstaat van
27 December 1950, dan blijkt, dat het totaal der
direct opeisbare verplichtingen van de Bank
3.423 millioen bedroeg en wel 2.911 millioen
aan uitgegeven bankbiljetten, 159 millioen
schuld aan het Rijk, 35 millioen schuld aan
banken, terwijl de vrije saldi 318 millioen
bedroegen.
Tegenover deze schulden stonden de bezit
tingen: edel metaal 891 millioen, 1.039
millioen buitenlandse betaalmiddelen (dit bedrag
wordt gevonden door de som van de debet-
posten 8 en 9 te verminderen met de credit-
posten 9 en 10) en 74 millioen aan andere
zakelijke zekerheid. In totaal dus 2.004 mil
lioen, hetgeen betekent, dat de direct opeisbare
verplichtingen der Nederlandsche Bank voor
58.5 c/'c gedekt waren. (Slot volgt).
's Rijks Schatkist, bijzondere rekening
9