tot 96 millioen waren geslonken, niet meer was voorgekomen. Het vertrouwen in het geld werd bovendien nog ondermijnd door het teleurstellende verloop van de betalingsbalans. Dit weerspiegelde zich in een verdere intering van de middelen bij de Europese Betalingsunie (E.B.U.) tot een totaal van rond [05 millioen per einde December en een eerste goudverlies aan de E.B.l van 2.4 millioen. De omzetting van 300 millioen dol lars in goud door De Nederlandsche Bank, tegelijk met de plaatsing van het nieuwe schat kistpapier bekend gemaakt, deed aan het ver trouwen in het geldwezen waarschijnlijk even eens afbreuk, terwijl het vooruitzicht van zware defensielasten cle bezorgdheid nog vergrootte. Als klap op de vuurpijl is ten slotte de aankon diging van een nieuwe staatslening gekomen, waaraan voorwaarden zijn verbonden, die ken merkend mogen worden geacht voor de berooide positie, waarin 's Rijks kas zich momenteel be vindt. Men heeft aan de plaatsing van de vermelde 300 millioen schatkistpapier bij de circulatie bank een overdreven betekenis toegekend. Het feit, dat inmiddels al weer de helft van deze nieuwe schuld is afgelost, bewijst dat de minister niet het oogmerk heeft gehad op deze wijze tot geldschepping over te gaan. Terecht is bovendien door de president van De Nederland sche Bank erop gewezen, dat er slechts van verplaatsing van schuld en niet van vergroting- van schuld sprake is wanneer tegenover een toeneming van de staatsschuld aan de circulatie bank een even grote of grotere vermindering van de schuld bij de gewone banken staat, zoals in feite het geval is geweest. Slechts indien op deze weg zou zijn voortgegaan, zou er aanlei ding kunnen bestaan voor de vrees ener gevaar lijke geldschepping door de Staat. De gedeelte lijke aflossing van de nieuwe schuld is ook mogelijk gemaakt door de plaatsing van schat kistpapier bij de banken. Inmiddels heeft de koersdaling op de staats- fondsenmarkt zulke grote afmetingen aangeno men, dat het rendement van de grote leningen met lange of middelmatig lange looptijd tot a 3^4 is gestegen. Hierna is een koers- herstel ingetreden, waarvan omvang en duur zaamheid op het ogenblik van schrijven be zwaarlijk kunnen worden voorspeld. Het merk waardige was, dat de wending ten gunste plaats vond op de dag, dal de nieuwe rijkslening be kend was geworden. Voorzover vrees was gekoesterd voor een nieuw beleggingsfonds, dat in concurrentie zou treden met de reeds genoteerde leningen, in zoverre dat het beslag zou leggen op middelen, die anders voor aankoop ter beurze worden be stemd, bleek deze verwachting ongegrond. Weliswaar zal de verhandeling ter beurze van de -belastingcertificaten 11a voltekening van het totale bedrag van 200 millioen en uiterlijk 1 Juli a.s. toegestaan zijn, doch voor belegging zal deze nieuweling zeker geen dienst kunnen doen. Dat is kennelijk ook niet de be doeling van de minister geweest. Met de uitgifte van belastingcertificaten wordt immers een tweeledig doel nagestreefd ie. de belastingschuldigen in de gelegenheid te stellen de gelden, die zij voor in 1952 of later te verwachten belastingverplichtingen moeten reserveren, zonder koersrisico rentegevend te beleggen 2e. voor de schatkist eerder de beschikking te krijgen over belastingen, die door de ont stane achterstand nog niet konden worden opgelegd. Deze achterstand is op ten minste 1.200 millioen geraamd. Het valt niet te ontkennen, dat grote belastingbetalers, die irfgaande 1952 met de belastingcertificaten hun inkomsten-, vermogens- en vennoot schapsbelasting zullen kunnen betalen, hier mede ten zeerste gediend zijn. Tot nu toe was men feitelijk verplicht geld voor zulke toekomstige belastingverplichtingen rente loos in reserve te houden, waarbij men gemakkelijk geneigd was ingeval van plot selinge behoefte aan bedrijfskapitaal of bij toenemende internationale spanning aan zulke middelen een bestemming te geven, waarvan het risico eerst ten volle aan de dag pleegt te treden op het moment, dat het geld weer moet worden vrijgemaakt. Met betrekking tot de betekenis van deze emissie voor de overheidsfinanciering vallen verschil lende opmerkingen te maken. In de eerste plaats stelt de emissie, zoals wij reeds in de aanhef zeiden, de geldnood aan de kaak, waarin het Rijk thans verkeert. Er wordt als het ware een voorschot genomen op toekomstige belasting vorderingen. Als verontschuldiging kan worden aangevoerd, dat er een grote achterstand bij de invordering is ontstaan. Doch het ware veel mooier geweest indien het Rijk deze achterstand als een reserve voor de toekomst, b.v. voor de hoge defensie-uitgaven, achter dc hand had kunnen houden. 21

Rabobank Bronnenarchief

blad 'De Raiffeisen-bode' (CCRB) | 1951 | | pagina 21