nodig zijn; aan de certificaathouders wordt
geen bijzondere zekerheid gegeven.
De plaatsingskosten voor deze certificaten (pro-
pagandakosten en acquisitieprovisie) zijn ook
bier aanzienlijk en verhogen weer de crediet-
prijs, hoewel aan de spaarders een matige rente
wordt vergoed. Deze vorm van sparen biedt
tegenover het verlies van de opvorderbaarheid
aan de spaarders te weinig attractie om te kun
nen verwachten, dat uitsluitend met dit middel
het benodigde vreemd geld kan worden verkre
gen. Het zou ten minste nodig zijn dit middel
te combineren met een of meer andere vormen
van vreemd geld, zoals b.v. aandelenkapitaal,
obligaties en onderhandse leningen.
Om de beschikbaarstelling van kapitalen, beno
digd voor nieuwbouw, te vergemakkelijken, be
staat - althans in theorie nog de mogelijk
heid. dat de overheid garanties zou afgeven voor
terugbetaling van hoofdsom en rente alsmede
ter verzekering van de liquiditeit der crediet-
verstrekkende instelling.
Dergelijke garanties zouden, behalve aan de
normale financiers (die immers het aller
grootste deel van de financiering van particu
liere woonhuizen in Nederland mochten verzor
gen) misschien ook, zij het onder bepaalde
voorwaarden, o.m. ten aanzien van de propa
ganda en na de tot stand koming van een in
grijpende definitieve wettelijke regeling, aan de
bouwkassen kunnen worden verstrekt.
Nemen we het bovenstaande in aanmerking,
clan kan de voor de bouwkassen bestaande mo
gelijkheid om op een haar passende wijze in
voldoende mate en tegen een geschikte rente
vreemd geld aan te trekken, niet optimistisch
worden beoordeeld. De oorzaken, welke hebben
geleid tot de slechte kansen, die we de bouw
kassen op dit terrein moeten toeschrijven zijn
van verschillende aard.
Door aan de deelnemers binnen een redelijke
termijn van sparen een langlopende onopzegbare
lening toe te zeggen, wordt in de bouwkas een
enorme vraag naar permanent crediet gecon
centreerd. De hoge rente, welke voor het daar
toe benodigde kapitaal moet worden betaald, zal
leiden tot een hypotheekrente, welke hoger is
dan bij de andere financiers van onroerend
goed. Deze laatste binden zich niet aan enige
belofte of verplichting tot het in de (verre)
toekomst verstrekken van geldleningen, zij ver
lenen o.m. en uitsluitend voorzover de liquidi
teit zulks toestaat opzegbare hypotheken uit de
haar tegen een lagere rente toevertrouwde
gelden, waardoor zij in staat zijn de leningen
tegen een lagere rente dan de bouwkassen dat
kunnen, te verstrekken.
Tn het financieringssysteem der bouwkassen
wordt de meest kwetsbare plek gevormd door
het z.g. dwangverband tussen hypotheekverle
ning en het aangaan van een spaarcontract
Leidt dit dwangverband bij het collectieve stelsel
tot een praktisch onoplosbaar wachttijdpro
bleem, bij het niet-collectieve stelsel ontstaat
daardoor een moeilijk of in het geheel niet te
bevredigen behoefte aan goedkoop permanent
crediet. Tn verband met een en ander moet dit
dwangverband op de duur waarschijnlijk on
houdbaar worden geacht.
Het is een utopie te menen, dat men ongestraft
de economische orde kan doorbreken en in een
sector van het economische leven de rentefactor
kan negeren. Evenmin kan men ongestraft door
middel van het dwangverband een credietbelofte
geven zonder te zorgen voor de aanwezigheid
van de middelen, waaruit dat crediet mettertijd
kan worden verstrekt.
Blijkens haar in 1949 verschenen jaarverslag
over 1947 is cle Verzekeringskamer van mening,
dat handhaving van het renteloze stelsel in de
toekomst noodzakelijkerwijs aanleiding moet
geven tot moeilijkheden, verband houdende met
de te verwachten verlenging van de wachttijd.
Ter vergroting van de mogelijkheid om vreemd
geld aan te trekken en tevens ter verkrijging
van een betere nivellering van de voor- en na
delen tussen de deelnemers onderling, zou over
gang van het renteloze naar een renteverreke-
nend stelsel wel zeer gewenst zijn. Zo'n over
gang brengt echter gevolgen met zich mede,
welke voor het bedrijf der kas van zeer ingrij-
pende betekenis zijn. Het tot nog toe met zoveel
succes toegepaste propagandamiddel der rente
loosheid komt te vervallen. De werkelijke hoogte
van de credietprijs, welke tot nog toe werd ge
camoufleerd door de renteloosheid en de 011
zekere duur van de wachttijd, zal voor de deel
nemers meer zichtbaar tot uitdrukking komen
in bepaalde rentepercentages. Het leidt geen
twijfel, dat ten gevolge van een en ander de
productie van nieuwe contracten, welke pro
ductie veelal toch reeds beanstigend terugloopt,
nog verder zou worden teruggebracht. Verder
is het nog de vraag of een dergelijke overgang
Overgang van het renteloze naar het rentever-
rekenende stelsel
10
