spaarbank en algemene spaarbanken. Hoewel de
doelstellingen dier instituten verschilden, gaven
hun balansen toch als regel een beeld te zien, dat
het vertrouwen cler spaarders wettigde.
Het zijn dan ook niet deze instellingen geweest,
die het vertrouwen van de spaarder hebben ge
schokt, dan wel cle tijdsomstandigheden, die in
een geldzuivering, in een opheffing van het
bankgeheim tot uiting kwamen en daarmede de
vaste grond wegsloegen voor de Nederlandse
spaarder. En niet alleen de basis werd aange
tast, ook het „spaardoel" werd vervaagd.
De sociale zekerheid, door de wetgever ver
schaft, brengt het sparen voor de oude dag
schijnbaar op het tweede plan, sparen voor
een eigen huis wordt vaak een vrij lange weg.
het opzetten van een eigen bedrijf ondervindt
nieuwe bezwaren en zo ziet de spaarder slechts
een troebel beeld van hetgeen voor hem vroeger
een scherp omlijnd plan was.
De rentevoet geeft geen beloning voor alle
tegenslagen, maar is nog weer eens een straf op
zichzelf.
Daarbij regende het belastingaanslagen, die de
spaarzin volkomen zouden moeten doden.
vormden. Het spaardoel was ook een mooi lok
middel voor handelaren in radiotoestellen, naai
machines e.d. en ook zij wisten zich met zegel
boekjes en incasseerders een bijna renteloos
kapitaal te verschaffen plus een gegarandeerde
afzet.
De spaarder, die geen genoegen meer vindt in
een ver verwijderd vaag doel, kan zijn spaarlust
op korte termijn botvieren bij één van de vele
reisspaarkassen. Psychologisch is het zeer juist
gezien om een reisje naar Brussel als onomsto
telijke zekerheid voor ogen te stellen in plaats
van een verzorgde oude dag of een eigen huis.
waaromtrent maar zeer matige zekerheid kan
worden verkregen. Voor de kleine zwakke
spaarder zal ook het reisje ongetwijfeld verlei
delijker zijn, hoewel dit consumptief sparen
economisch gezien natuurlijk betrekkelijk weinig
zin heeft.
Doch geleidelijk begint de situatie te veranderen,
goederen zijn vlotter verkrijgbaar, het geld be
gint meer waarde te krijgen en het klimaat"
wordt voor het sparen iets gunstiger. Het
jongste parool luidt: sober leven! Het huis
houdboekje van ons volk moet via besparingen
weer sluitend worden gemaakt.
Hiermede is als het ware het sein gegeven om
de spaarder weer op een hoog voetstuk te plaat
sen. Een stille strijd is uitgebroken om zijn
gunsten te verwerven. In ieder financieel artikel
kan men lezen, dat er gebrek is aan risicodra
gend kapitaal en dat de spaarder moet bijsprin
gen om het bedrijfsleven vers bloed te ver
schaffen.
De oude vertrouwde spaarinstellingen doen hun
best om bet tijdelijk (of blijvend?) verloren ter
rein weer te herwinnen. De Staat propageert het
sparen en allerwegen tracht men de spaarder te
vleien en het tempo op te voeren. De curve moet
weer omhoog!
De drijfjacht is met recht losgebroken, maar
men heeft te doen met een sluw wild, dat zijn
eigen paden kent. Bovendien is de jacht slecht
georganiseerd. Niet iedere jager heeft zijn eigen
schootsveld, doch men tracht elkander de prijs
af te winnen en schiet zelfs tegen elkaar in. De
landelijke spaarpropaganda schijnt uit te gaan
van de Rijkspostspaarbank, deze eist alle aan
dacht voor zich op. De overige spaarbanken
trachten krampachtig hun rente op een redelijk
peil te houden en zien tot verhoging nauwelijks
enige kans.
Maar de spaarder. hij spaart voort. Hij is
ongelooflijk taai en volhardend. Na enige jaren
slechts het behoud van het naakte leven voor
ogen te hebben gehad, werden weer nieuwe
doelstellingen gezocht. Deels bleef de stroom
van gelden zich tot de beproefde spaarbanken
richten, doch de doel vervaging" gaf een kans
aan andere instellingen, die de spaarder concrete
beloften durfden te doen.
Verzekeringmaatschappijen absorbeerden een
belangrijk aandeel der gelden en de bouw-
spaar (kassen maakten hun glorieuse „rentree".
Zij voerden een sterk sprekende propaganda en
legden de spaarder zelfs een tekening voor van
zijn toekomstige huis. Vaak werd daardoor een
voorstelling van zaken verkregen, die niet ge
heel in overeenstemming was met de werkelijk
heid.
Ook het bedrijfsleven wist de spaarder te vin
den. De sterke prijsstijgingen maakten de oude
credietverhoudingen in de handel onmogelijk.
Alleen tegen contante betaling, ja zelfs bij voor
uitbetaling, vond levering plaats.
Afbetalingsmagazijnen gooiden het roer om en
riepen spaarsystemen in het leven, waarbij de
zo moeilijk bereikbare goederen het spaardoel
Het jachtseizoen is ingeluid
Spaargeld zoekt
een vast en veilig doel
21
